|
A History of East
Africa, door schrijver dezes op eerste reis bij aankomst in Kampala gekocht
boek, dat hij na het weggooien van zijn meegebrachte lesmateriaal als uitgangspunt voor
zijn colleges nam
|
|
aapvangen Dutroux, algemener: wachten,
nog algemener: tijd |
|
aas Je geeft iets kleins om er
iets groters mee te vangen
|
|
abstinentie, het zich
volledig of periodiek onthouden van bepaalde zaken (bijvoorbeeld voedsel, drank of sex),
kenmerk van ex-Mesopotamische religies |
|
academische wereld:
internationale biotoop met een overvloed van weekdieren die zich alle op exact dezelfde
wijze voortbewegen. |
|
Ach'oli stam uit het Noorden
van Uganda, Nilotics: lang, pikzwart, dominant in het leger in de tijd van Obote en Amin,
hun huidige welvaart volgens Onyango-Obbo het gevolg van
verdrijving uit de politieke macht: Rulers Curse |
|
Admiraaltje Prof,
hooggeleerde hoofd van sectie Kennis en Wetenschapsleer van de Faculteit Wijsgerige
Wetenschappen van de Katholieke Alva Universiteit, waar ik in de eerste delen van het boek
lid van ben. entree |
|
a'dungu negensnarige harp,
snaren als boegspriet op met huid omspannen houten bak. [plaatje: muziekinstrumenten.jpg] |
|
afspraken, (contracten,
overeenkomsten, beloftes, toezeggingen)
|
|
AIDS,
|
|
aka'dungu duimharp, stalen plaatjes met
rammelkokertjes worden getokkeld [plaatje: muziekinstrumenten.jpg] |
|
albino's
|
|
alcohol, een ernstig
probleem.
|
|
Allen, Woody, Woody Allen |
|
Alva Universiteit,
een priv� koosnaampje van schrijver dezes voor de universiteit waaraan hij bij de aanvang
van het boek verbonden is.
|
entree |
|
Ik
ontvang in Afrika tegen kerstmis een fax zonder vrede en welbehagen van de "Faculteit
Wijsgerige Wetenschappen" van de Alva Universiteit, |
|
Over de filosofie van
"Wijsgerige Wetenschappen", Faculteit Wijsgerige
Wetenschappen |
|
Over
de onmogelijkheid een persiflage te maken van de Alva Universiteit, |
|
Een gesprek in het kader van een "gespreksronde". |
|
Het
wordt grimmig in de sectie wetenschapsfilosofie |
|
Contemplatie: net als voetballer, ceos, kamerleden en leden van het
koninklijk huis moeten filosofen scoren, maar ik moet er mee gaan oppassen, |
|
Hoogleraren hebben geen tijd meer voor wetenschap, |
|
Hoe men elkaar in de faculteit
"benadert". |
|
Ik waarschuw Prof. Admiraaltje voor een gevaar, waarop deze de klacht ontwikkelt
dat ik hem een dreigbrief heb gestuurd. |
|
Hoe "benadering" escaleert tot "beoordeling"`, de overgang
gemaakt wordt van bruine interne postvak-enveloppen naar witte thuisbezorgde, en ik blijk
niets te weten, niets te kunnen, niets te doen, een rotvent te zijn en nog te liegen ook,
hetgeen, naar weinigen zal verbazen, als gewogen gemiddelde totaalscore met een extreem
lage standaarddeviatie een onvoldoende oplevert. |
|
Dutroux
versus de heren van de faculteit. Een vergelijkende analyse van hun effect op mijn ego, |
|
Afrikaanse
versus westerse reflexen: waarom ik in Nederland "argumenteer" en in Afrika
niet. algemener argumenten |
|
Een
vergelijking van de katholieke signatuur van de St. Augustine University en die de Alva
Universiteit |
|
Prof. Admiraaltje heeft iets bedacht!: de wetenschapsfilosofische
relevantie van mijn Afrika-onderzoek is niet duidelijk. |
|
"Modules" en de reorganisatiediarree in het onderwijs |
|
Prof. de Graaf impliceert derhalve |
|
en blijkt nog te lezen |
|
burn
out |
|
Een
internationaal tijdschrift geeft Admiraaltje de onaangename problemen waarvoor ik hem had
willen behoeden |
|
De Alva Universiteit betrekt gedecideerd de stelling dat er maar ��n oordeel
ter wereld relevant is voor mijn Afrika onderzoek: dat van Prof. Admiraaltje. |
|
|
ambacht,
|
|
Amin, Idi President van Uganda
zette in 1971 president Obote af die later, na wat onduidelijkheden 1980 weer door Kenya
en Tanzania tot zijn opvolger werd gebombardeerd. Missionarissen vinden (i.t.t. ikzelf)
dat de verdrijving van de Indiers ook voordelen heeft gehad: enkele Ugandezen leerden de
handel en industrie
|
|
analfabetisme,
|
|
ancestor, voorouder,
|
|
Angelica Zuster, entree |
|
Anglicaans, aanduiding
voor Engelse kerk, in de reformatie gesticht met de Engelse vorst qualitate qua als hoofd.
Na de onafhankelijkheid van Uganda werd ook de Anglicaanse kerk onafhankelijk en ging Church
of Uganda heten .
|
|
Annie (gimme money, I
dont) Pikzwart dochtertje van 5 van de roomblanke Mr en Mrs Small.
|
|
anticiperen, is tonen dat
je ergens op rekent, dus "de Goden verzoeken". Uit dien hoofde onwenselijk en
gevaarlijk. De juiste levenshouding is oplettend en eerbiedig afwachten wat de natuur zo
goed is te geven
geven macht
|
|
appelmoes geniet ervan als
het langskomt, vraag er niet om (vrij naar Toon Hermans), entree, algemener: wachten,
nog algemener: tijd |
|
Appiah, Kwame Anthony,
<komt nergens voor!>slkdflksj |
|
arbeid werken |
|
argumenten: oftewel
redenen om iets te doen of te besluiten. Zelden gebruikt door mensen die zelf in deze
redenen geloven (zie voor een uitzondering religie).
Een valide mening behoeft immers niet ondersteund te worden, en zeker niet door
argumenten. Als argumenten worden gebruikt is dat gewoonlijk een poging tot gewin (zie gewin). Dit geldt in het bijzonder voor
wetenschappelijke argumenten (zie wetenschap).
Filosofie lijkt, gezien de armoede van filosofen, een uitzondering, maar de oorzaak van
hun armoede is niet hun filosofie maar hun domheid ( filosofie, domheid).
Argumenteren:
|
|
Aristoteles Grieks
wijsgeer en inspiratiebron voor de heilige Middeleeuwse Katholieke filosoof Thomas van
Aquino Thomas van Aquino
|
|
arrogantie:
het aangenaam drogerend vermogen zich af te sluiten van het feit te zijn als de anderen. |
|
asielzoekerij
uitleg: asielzoekerij |
|
Baby Pink westerse Pop van
Marianne, dochter van Ernest
|
|
Bach, Westerse componist uit de
barok
|
|
Ba'ganda Bantu rond Kampala,
hadden vroeger een koninkrijk, net als vele andere stammen in de buurt. Koeioneerden
traditioneel het volk bij en ten Oosten van de Nijl de Basoga
(Jinja ligt aan de Soga-zijde van de Nijl), Stammenkaart Uganda, Baganda en Basoga
luie draaikonten, begrijpen beter dan de
Basoga de waarde van ambachtelijk werk en zijn bereid er goed voor te betalen. |
|
bajindi, mv. van mujindi Indi�r |
|
Bantu meervoud van Muntu, (mens van een Bantu stam, maar ook wel mens zonder
meer) |
|
barkcloth doek, gemaakt van boombast, onder andere
dienende als vloerkleed, deken en gewaad. Diviner Budhagali gebruikt het tot stomme
verbazing en vermaak van omstanders als vaartuig. |
|
Basamia stam uit
het Oosten van Uganda en het aangrenzende deel van Kenya |
|
Ba'soga De Bantu stam waaronder
ik verkeer, wonende ten Oosten van de Nijl tussen het Victoriameer en het Kyoga meer. Dat
gebied heet daarom Busoga. Middelgroot, bruin, Stammenkaart Uganda, Baganda en Basoga
luie draaikonten, begrijpen, i.t.t. de Baganda de
waarde van ambachtelijk werk niet en willen alles voor niets Baganda |
|
bazima meervoud van muzima (levend mens) |
|
bazimu meervoud van muzimu (dood mens) bazimu |
|
bazungu, mv. van muzungu |
|
BBC World Service,
zeer belangrijke nieuws en informatiebron in Afrika. Het in Afrika veelvoorkomende type
van machtspolitiek leider met censuurneigingen heeft er een pesthekel aan. Vooral in
landen die onder dergelijke lieden zuchten is BBC World Service hoop in bange tijden. Maar
in Uganda bijvoorbeeld wordt de BBC zelfs via een uitsrekende FM zender doorgegeven.
|
Journalistiek studente Grace
maakt een stukje over schrijver dezes. Het wordt voorgelezen door BBC World Service |
|
|
Beccaria, conc |
|
bedelen bij Indi�rs moet je
het niet proberen. Bij Muzungu's heb je altijd kans. Praat niet over drank of de kapper,
maar over schoolgeld of medicijnen.
|
|
beeld,
|
|
bedrog guile
corruptie |
|
belasting, entree, algemener economie |
|
Belcampo, (Dante, Hegel) stolp |
|
beloftes, afspraken |
|
Berdjayev, In West-Europa
minder bekende Russische filosoof, door Kanyike
creatief gebruikt om een Afrikaanse probleem aan
de orde te stellen |
|
Bert Naar mij genoemde hond
van de familie Kafuko, waar ik twee keer naast heb gewoond, vandaar "naast Bert"
Bert,
|
|
Bert van de Brink, Brink, Bert van der |
|
besnijdenis,
|
|
bezit, onduidelijk begrip. Duidelijker is het
verwante begrip diefstal (zie stelen).
Hetzelfde geldt mutatus mutandis voor lenen (zie daarvoor: geven),
|
|
bidden bidden doet men
traditioneel tot voorouders ancestors. Het
traditioneel Afrikaanse godsbegrip is gewoonlijk pantheistisch: God is de som van alle
natuurmachten macht. Te groot om toe te bidden. Derhalve wordt de ex-mesopotamische (Christelijk/Islamitische) God
gewoonlijk als een lagere godheid gezien, want men kan zich immers in gebed tot hem
wenden, zoals tot je vader en moeder. Bidden
is heerlijk. |
|
Billy Turf, Turf, Billy |
|
bintu, meervoud van kintu |
|
bisschop,
|
|
Blote Willem,
missionaris in hart en nieren die flink op zijn missie-opdracht heeft moeten wachten.
|
|
blokraan, muziekinstrument
van eigen vinding, bestaande uit mondstuk van een sopraansaxofoon, daarin een kort koperen
pijpje en daaraan weer het "vingergaatjes"-gedeelte van een blokfluit [videoclip: kalkoenduet.avi]. |
|
Blixen, Karen, auteuse
van het prachtige boek Out of Africa
dat gelukkig helemaal niet op de film lijkt
|
|
boda 'boda fiets- of
brommertaxi |
|
Bonny, housekeeper van het
Rubaga parish student's house van Father Kees
Groenewoud |
|
boom, valt gewoonlijk
grammatikaal in dezelfde klasse als mensen en geesten. Veelal zetel van een geest. Heeft,
net als een mens, een schaduw (zie leven). Als je zijn
hout wilt gebruiken moet je dat eerst vragen. Symbool voor de stam, en dus ook van de natuur en de geschiedenis
|
|
borsten, Een goed meisje
heeft flinke borsten. Niet omdat dat seksueel opwindend is voor mannen (die zijn
uitsluitend met dijen en konten bezig), maar omdat het de toekomstige toevoerslangen voor
de vloeibare babyvoeding zijn. Zo gaan ze er ook weldra uitzien.
|
|
bril, lezen geeft je een modern
en waardig imago. Als je leest of als lezer ingeschat wilt worden vestig je daar je
aandacht op door een bril te dragen, ongeacht de kwaliteit van je ogen. Actentassen zijn
ook van belang, met name bij kerkbezoek, waar dan opzichtig de bijbel er uit gehaald wordt
en opengeslagen. Vingertjes gaan demonstratief langs de tekstregels waarbij de ogen vooral
opletten of de anderen het wel zien.
|
|
Brink, Bert van der, pianist
|
|
broer, zonen van je vader en
andere zonen van je vaders vader, maar je kunt het beter te breed nemen dan te
nauw; schrijver dezes is inmiddels broer van deze en gene
|
|
Budhagali, Nabamba, geest,
waterval in de Nijl op een kilometer of tien van de vroegere bron (nu ondergelopen door
een stuwdam). Ook aan de Budhagali watervallen zal een einde komen door een nieuwe stuwdam
|
|
Bu'gembe eerste dorpje ten
Oosten van Jinja aan de grote weg langs het Victoriameer richting Kenya [plaatje: plattegrond Jinja.jpg],
woonplaats van Miss Margaret
|
|
Burgman, Father Hans,
priester-missionaris te Kisumu, initiatiefnemer van het Pandipieri project (socialisatie
en scholing van zwerfkinderen), schrijver van het in het boek veelbesproken artikel "Western Kenya: Ways Of Thinking"
|
|
Buso'ga, het gebied waar de Basoga wonen. |
|
Cat, Mr. Spirituele zoon van Nabamba Budhagali, hoofd van de diviners in Oost Uganda. entree |
|
cent, 1 eurocent |
|
Charismatic
Episcopal Church, de splinternieuwe afscheiding van de Anglicaanse Church of
Uganda Kathedraal van Bugembe |
|
cholera, aanval door een
bacterie op de dunne darm, diarrhee, massief vocht en zoutverlies,
|
|
Church of Uganda,
Anglicaanse kerk van Uganda, verliest zielen door geldgebrek aan rijkere moslimsekten uit
Arabische landen en rijkere christelijke secten uit de USA. De katholieken zijn ook aan de
verliezende hand, hoewel ze meer te besteden hebben. Afrikaanse zielen op de wereldmarkt
voor zielen het voordeligst te verkrijgen. Afrikanen geloven zelf niet een ziel te hebben,
maar als anderen denken dat ze hem hebben verkopen ze hem met alle plezier aan de hoogste
bieder.
|
|
clitoectomie, besnijdenis |
|
collectes, probeer geen collecte te houden in Afrika, geven |
|
College van Bestuur (in
Nederland) groep meestal keurige mensen die de niet-wetenschappelijke leiding van een
universiteit hebben. Entree: College_van_Bestuur
(van de Alva Universiteit) |
|
Coltrane, John,
jazz saxofonist
|
|
Comboni's, Katholieke
congregatie van Italiaanse oorsprong, ze hebben een formation
house in Jinja waarvan de pupillen schoolgaan op het Philosophy Centre
Jinja |
|
compound, het gedeelte van het
land van een familie waar de hutten en huisjes van die familie staan. Tussen de hutten en
huisjes is kort gras en vlakke, gladde, schoongehouden klei (althans bij families die dat
nodig vinden en dat zijn toch wel de meeste, in verband met ongediertebestrijding en
droging der gewassen). [plaatje: kyoga
compound.JPG] |
|
conc iets doen zonder er
gedachten of bijbedoelingen bij te hebben, het "gaat vanzelf", het neemt bezit
van je, je doet het, maar het eigenlijk overkomt het je, je weet ook niet waarom,
en op het moment zelf komt het niet in je op je dat af te vragen, en dat is juist goed.
Conc afbraak is de centrale functie van de basisinstituties van Westerse samenlevingen: al
het moois wat mensen kunnen en willen doen dient te worden verdrongen door de aanbidding
van het geldverdienen en voorzover dat niet helpt op voorstel van een oerwoud van
commissie verboden door ambtenaren, formulieren, procedures en corruptie. entree. |
|
contracten, afspraken |
|
corruptie iedere geslaagde
slimmigheid van de soort waar men niet graag zelf het slachtoffer van zou worden is in de
Afrikaanse cultuur een bron van trots. guile. Door deze ethisch positieve
waardering van corruptie is iedereen die de boel flest een held. Men schiet een ander dood
voor wat kleingeld. Een ex-Burgemeester van Kampala komt terug uit een nor in de USA waar
hij bromde wegens checkvervalsing, en wordt als held ontvangen. Name and shame bij
corruptiebestrijding heeft dus averechts effect. Grootste liefhebberij, en het meest
winstgevend, is corruptie bij de uitvoering van de corruptiebestrijding.
|
Corruptie
in het nieuws, |
|
corruptie
en belastingen, |
|
corruptie
en de populariteit van de rechtenstudie, |
|
Hans
Burgman over corruptie, |
|
Dennis
de Menace over corruptie, |
|
een
"integrity survey", |
|
een
corrupte corruptiemelding, |
|
that
's not enough!! |
|
waarom ontwikkelingshulp een heel
goed voorbeeld van corruptie is, |
|
denken over
corruptie: of het immoreel is, is niet zeker, dat het dom is wel (zie ook domheid), |
|
de
voordelen van corruptie |
|
corruptie
in Nederland (pensioenpremies, drie kleuren diesel en vijf kleuren
nummerborden, bekeuringen voor een autogordel, vrijuit bij mishandeling tenzij je een
inbreker je huis uit mept) |
|
Are-You-Going
To Check In? |
|
Zie ook milking, natspatsector, guile. |
|
|
CRC, Cultural Research Centre,
van het Katholieke Diocees van Jinja, opgericht door Father Piet Korse.
|
|
dans, een middel is ter
versterking van de macht van tonaal ritmisch klappen,
zingen en drummen
|
|
Dante, Italiaans dichter uit de Renaissance
(veertiende eeuw)
stolp |
|
Davies klein- en pleegzoon van
Margaret (geb. 1994)
|
|
Dawda grote Indische ondernemer
in Kenya en Uganda, entree |
|
De Bisschop, Bisschop van
het Katholieke Diocees van Busoga,
|
|
De Burgemeester: de
burgemeester van Jinja,
|
|
De Jurist, lid van het
college van bestuur van de Alva Universiteit. Entree |
|
De Graaf Prof., een der
hoogste hoogleraren van de Faculteit Wijsbegeerte van de Alva Universiteit, als decaan
voorganger en opvolger van Prof. Zedelijk ( Prof. Zedelijk), entree: Prof. de Graaf in de zogeheten Vaste Commissie
voor de Wetenschapsbeoefening. |
|
De Grote Hut
met het Grote Vuur, het Holy Cross Formation House
|
|
De Noonoo mijn rijdende hut
in Europa, genoemd naar zelfdenkende stofzuiger in de inmiddels onvermijdelijke TV kraker
de Teletubbies van ongeveer dezelfde kleur [<plaatje: De Noonoo>] <uitleg> |
|
De Secretaris, De allerhoogste
Beheers- en Bestuursambtenaar, Mandataris later ook Directeur etc. etc. etc. aan Faculteit
Wijsbegeerte van de Alva Universiteit vanwege haar college van bestuur.
|
|
De Verkrampte
Kankeraar entree |
|
De Voorzitster (van
het college van bestuur van de Alva Universiteit) entree |
|
demokratie, politiek |
|
denken,
|
|
Dennis the Menace
langbaardige en langharige buikige kaboutermissionaris, bierliefhebber, expert ijsmaker,
werkgebied de Karamojong stam, (gewapende veerovers met moorden als hobby) entree |
|
Descartes
(1596-1650), Descartes is beroemd omdat hij als ��n der eersten de typisch
Westerse individualistische methode van denken precies heeft geprobeerd te beschrijven. uitleg Deze methode treffend in beeld gebracht
door de denkheld "Le Penseur" van Rodin, Le
Penseur |
|
Deschner, Karlheinz,
auteur, historicus, doende met een noest werk
|
|
Diana, Princess of Wales, zou Diana een geest zijn? Diana in Uganda. |
|
diefstal stelen. |
|
dieren,
|
Karen
Blixen: Afrikanen begrijpen dieren niet (maar zo is het bij nadere beschouwing niet
helemaal), Karen Blixen |
|
eenmaal bijkans
uitgeroeid gaan de dieren achter een slagboom met een vent met een pet ervoor met voor
Afrikanen onbetaalbare kaartjes, |
|
de
"ongerepte natuur": een concentratiekamp, |
|
dieren hoeven zich van westerlingen
niet te houden aan het handvest van de Verenigde Naties, (schrijver dezes blijkt geen
belangstelling voor zijn mensenrechten te hebben maar staat er op dat zijn rechten als
ongerept zoogdier worden gerespecteerd) |
|
[plaatje: likkebaarden.jpg] |
|
[videoclip: <lions.avi>] |
|
geesten kunnen een
dierenlichaam hebben, |
|
dieren zijn
-grammatikaal- onpersoonlijke krachten, |
|
wie echt wil weten wat voor Afrikanen een dier is
moet het hele hoofdstuk Taal lezen, |
|
Moses
Isegawa over dieren |
|
Afrikanen
mishandelen dieren omdat ze ze nog serieus nemen |
|
[videoclip: <schaaptrappen.avi>] |
|
marabuvoetbal |
|
Europeanen
hebben hun wilde dieren uitgeroeid, maar ze vinden dat Afrikanen dat niet mogen. |
|
Uganda op in de vaart der volkeren:
natuurparken zonder dieren maar met van die wandelroutes met gekleurde paaltjes |
|
de hond Bert |
|
Dutroux |
|
De paalsteek
en de Afrikaanse koe, |
|
Naar de
eerlijke mening van Father G.J. Picavet s.s.t.t. horen geiten niet in de stad |
|
De wraak
van de chimpansees |
|
de ethiek van
dierproeven: hopeloos getob. |
|
voor uitgebreide uitweidingen over de Westerse
ecoliturgie naar aanleiding van de westerse speelgoedwinkel als religieuze tempel en de
rol daarin van de dieren, zie ecoliturgie |
|
|
diplomaten
|
|
diviner, mens met speciale
sociale vaardigheden in het contact met geesten en voorouders ( ancestors)
en het sturen van de macht der krachten,
meestal tevens vaardig in medicine. Nabamba Budhagali is een diviner |
|
dodekafonie, Westerse
muziek, ontstaat uit een zodanige stemming van de gewone zeventonige do-re-mi toonladder
(de witte toetsen op een klavier) dat je een liedje op elke toon kunt beginnen zonder dat
het vals klinkt. Dat kun je als je wat sjoemelt met vijf extra tonen doen (de zwarte
toetsen op een klavier) en dan kom je dus op totaal twaalf (dodeka is 12 in het Grieks).
Burgman ( Burgman) maakt het grapje dat Afrikanen H�ndel dodekafonisch
opvatten. Voer voor deskundigen, hoe dan ook, het klinkt heel spannend. [audioclip: H�ndel-Kisumu.avi] |
|
domheid, (niet te verwarren
met aangeboren hersentekortkomingen, zoals mongolisme, debiliteit, autisme, of verschil
tussen diersoorten in het vermogen bepaalde situaties te begrijpen). Domheid is gelijk verdeeld over alle volkeren,
rangen en standen. De hoofdvorm van domheid is kortzichtigheid. Expos� over kortzichtigheid, met name in Afrika.
Schrijver dezes rekent zich niet tot de dommen ( arrogantie). |
|
dood, leven, dode tijd |
|
drinken, van ongekookt water cholera, van alcohol alcohol |
|
droge seizoen seizoen |
|
dubbeltje, tien eurocent |
|
Dutroux Verstoten eenzame aap
(makaak, "velvet monkey") die de puppies van de honden vermoordde,
|
Entree: Dutroux,
eerste val, |
|
[plaatje: dutroux.jpg] |
|
tweede val,
|
|
derde val |
|
vierde val,
|
|
vijfde val,
|
|
zesde val, |
|
zevende val,
|
|
achtste val,
|
|
negende val,
|
|
tiende val,
|
|
elfde val,
(tiende val ving kippen, [plaatje: val10.JPG]) |
|
twaalfde val,
|
|
ik en de
ballen van Dutroux, |
|
Dutroux en
mijn ballen, |
|
Dutroux
versus de heren van mijn faculteit aan de Alva Universiteit. Een vergelijkende analyse van
hun effect op mijn ego, |
|
geld
veroorzaakt breuk in de coalitie tegen Dutroux, |
|
Dutroux
schieten 1, |
|
Dutroux
schieten 2, |
|
Dutroux als
levende klok. |
|
Dutroux
blijkt bestiaal, |
|
Dutroux en de theorie
van de tijd. |
|
met een verre neef kom ik op betere voet: [plaatje: makaak van bourg.jpg] |
|
|
ebola, dodelijke tropische
virusziekte waartegen vooralsnog geen medicijn is. Door de snelheid waarmee de zieke
sterft geeft de ziekte zichzelf weinig verspreidingskans. Die komt als mensen enige
weerstand zullen gaan ontwikkelen. |
|
echtgenoot, iedereen die
ouderverantwoordelijkheid voor je kinderen heeft, de vader van je kinderen, maar ook diens
broers (potenti�le echtgenoten bij overlijden van je man). Als oude weduwe noem je je
kleinzoon je echtgenoot omdat het diens taak is je te beschermen; het begrip verwijst naar
die beschermfunctie
|
|
ecoliturgie,
|
|
economie,
|
|
Edith collega filosofe en
gastdocente aan het PCJ |
|
eerlijkheid
|
|
ei, is een ei 100 Uganda Shilling
of is 100 Uganda Shilling een ei? Eieren tarten in Uganda de economische theorie: ze
kosten hier namelijk overal zeven cent: bij de boer, op de markt en in de winkel. Zeven
cent is precies 100 Shilling. Is dit een dermate rond getal dat er geen ontkomen aan is?
Of heeft Uganda een monetaire eierstandaard, waarbij de waarde van de munt gestabiliseerd
is op het ei? Hoe dan ook, voor 101 Shilling raak je in Uganda geen ei kwijt, en niemand
verwaardigt zich ze te verkopen voor 99, ongeacht wat er voor is gedaan om een ei van een
bepaalde grootte op een bepaalde plaats in een bepaalde conditie te koop aan te bieden.
Algemener economie |
|
eigendom bezit |
|
elektriciteit, stroom |
|
Elvin Jones, drummer van jazz saxofonist John Coltrane, entree |
|
emyoyo alle geesten voorzover
het niet gestorven mensen zijn, meervoud van omuoyo, uitleg |
|
en'dingidi eensnarige viool
endingidi,
[plaatje: muziekinstrumenten.jpg] |
|
en'gaalabe Luganda
woord voor wat in het Lusoga mu' galabe heet. |
|
en'gooma traditionele trommel
met vel van koe (tegenwoordig vaak "Frisian" zwart-wit)
|
|
Enkabi Centre, fraaie nieuwe in
het handelscentrum van Jinja gebouwde kerk met caf�-restaurant en katholieke boekhandel
in het voorportaal, het geesteskind van Father Gerard Picavet Picavet.
Picavet ontving voor deze verfraaing van het stadsbeeld een kloeke oorkonde van de
gemeente. burgemeester, waardigheid |
|
Ernest Pleegzoon van Father
Gerard Picavet Picavet. Hij heeft inmiddels zelf een gezin, nadat zijn eerste vrouw
was overleden zijn zijn kinderen Felix en Victor bij Picavet komen wonen. |
|
eten, de mensen zijn warm
(gegrild, gekookt, gebakken) gaan eten omdat ze door sterkere wilde dieren bij het kant en
klare eten werden weggehouden. Wortel, vrucht, zaad, blad en vlees waar ze bij konden was
meest B-kwaliteit: rauw gewoon niet eetbaar. Nu de mensen weer kant en klaar kunnen eten
vragen ze elkaar: "kook je wel fatsoenlijk?"
|
|
ethiek, de deugd op het
verkeerde adres.
|
|
Evelyn, Kafuko dochter Kafuko
|
|
ex-Mesopotamisch verzamelnaam
voor de culturen van de stammen die destijds door de intelligentere en sterkere stammen
van wat uiteindelijk de supermacht Perzi� werd uit het pradijs van de Eufraat en de
Tigris zijn verdreven: voornamelijk semieten (Joden en Arabieren). De religies die in die kringen zijn ontstaan, het Jodendom,
het Christendom en de Islam, later merkwaardigerwijze hier en daar overgenomen door andere
volkeren die er niets van begrijpen omdat zij met het hele Mesopotamische drama niets van
doen hebben, worden in het boek aangeduid onder de verzamelnaam ex-Mesopotamische
religies. Hoofdkenmerken: onderdrukking van het driftleven, met daaruit voortvloeiende
zodanig ernstige
nobheid dat er in traditioneel ex-Mesopotamische landen
(Midden Oosten, Europa, Noord Amerika) niet eens een woord voor is, en men gelooft dat de
mens een ziel heeft. Op de wereldmarkt voor zielen
zijn de Afrikaanse het goedkoopst. Maar voor Afrikanen heeft dan ook slechts het
financi�le kant metafysische betekenis. Afrikanen zijn te realistisch om zich een ziel op
de mouw te laten spelden, en ze beschouwen een ex-Mesopotamisch geloof dus - volgens de
schrijver, en ook volgens religieuze leiders, al zeggen die het wijselijk niet, volstrekt
terecht - als kosteloos. Een ex-Mesopotamische bekering in Afrika is dan ook, kort gezegd,
de bedrieger bedrogen.
|
|
Faculteit
Wijsgerige Wetenschappen, Een vreemde naam voor een filosofische faculteit,
vigerend aan de Alva Universiteit, ingegeven door de wens
van de topambtenaren van deze met zorg van hoge (en kostbare) kwaliteit bestuurde
instelling om voor de faculteiten drieletterige afkortingen te hebben die beginnen met de
F van "Faculteit" en eindigen met de W van "Wetenschappen". |
|
Faith secretaresse Kamuli
Polytechnic, pleegmoeder van Shaim (1994) en moeder van Japhet (1993)
|
|
Fallers, Lloyd E., auteur van
het boek Bantu Bureaucracy waarin met
name diep op de opvattingen over familierelaties wordt ingegaan. |
|
familie van overgrootouders tot
achterkleinkinderen, de levenden en de doden (die nog best iets
lusten al eten ze minder), gesymboliseerd door de boom
|
|
Father Joseph,
|
|
Father Kees, Kees Groenewoud |
|
fiets voertuig, middel om van het
een naar het ander te geraken.
|
|
filosofie: schuilplaats
voor hen die weliswaar net als iedereen denken en argumenteren, doch terugschrikken voor
fase twee, de consequenties. argumenten |
|
formation het begeleiden
van jongens door formators die priester willen
worden in het verwerven van normen, waarden en kennis. De jongens geven er op het eerste
gezicht blijk van buitengewoon goede pupillen te zijn. Bij nadere beschouwing blijken zij
er echter zelden in te trappen. Maar je krijgt eten, een bed en contacten.
|
|
formation house een
internaat voor jongens die priester willen worden maar nog niet op een seminarie zitten.
De school waar de jongens naar toegaan is het Philosophy Centre Jinja ( PCJ). Rond het PCJ zijn nog vier formation houses: van de
White Fathers en de Comboni's. Zelf was ik in:
|
|
formator missionaris-mentor
die aan formation doet in een formation house, |
|
foton, voor westerlingen vind
ik de vergelijking van het gesproken woord met de foton uit de westerse natuurkunde
verhelderend: westerlingen geloven dat licht een vorm van energie is, die zich verplaatst
in pakketjes, fotons geheten. Zo is het met Afrikaanse taal ook: als een Afrikaan spreekt
zijn zijn woorden als het ware "fotons". Als je die woorden tegen je aan krijgt,
verandert je energieniveau. Dat kan omhoog zijn, zoals bij instemming, aanmoediging, goed
nieuws, zegeningen, maar ook neerwaarts, zoals bij slecht nieuws, kritiek, beledigingen en
vervloekingen, entree |
|
Foxie, de hond van de buurman
van Picavet ( Picavet), bewaakt 's nachts echter liever de compound van Picavet met
zijn vriendin Scoopie.
|
|
Freund, Werner "De enige
wolf die kan autorijden", heeft een wolvenpark in Saarland, is vroeger bij de
Karamojong geweest. Volgens hem is de mens een "Supermarktraubtier". entree. |
|
Frida Tante van Faith ( Faith),
met opleiding elektrotechniek huishoudelijke apparatuur, onder Amin met (ook goed
opgeleide) man terug de bush in gegaan, niet ver van het ouderlijk huis van Faith, om weer
van de landbouw te gaan leven en daarna maar gebleven.
|
|
FYU Food Year Unit, de
landarbeidstijd die nodig is voor het gezond voeden van een volwassene gedurende een jaar.
entree |
|
Gaby Duitse leidster van groot
weeshuis, St. Moses, bij Jinja, Westzijde Nijl.
|
|
Garrison, Jimmy,
bassist van jazz saxofonist John Coltrane
|
|
Gates, Bill, schepper van
mijn wrede werkelijkheid.
|
|
geboorte, De titel
Muntuwordt verkregen als je je naam krijgt (nommo), en daarmee magara van je vader vlak na je geboorte ( uitleg). Ben je reeds v��r de naamgeving gesneefd, dan rouwt
men niet om je, want je was nog maar een kintu, een diertje. |
|
gedachte
|
|
geduld, zie wachten |
|
Geest (spirit) In Afrikaanse zin:
1. overleden persoon als levende herinnering ( ancestor) 2. iemand die als geest
geboren is en altijd zo heeft geleefd, bijvoorbeeld een waterval ( Budhagali), wonend in een boom ( Budhagali), of rondlopend in het lichaam van een dier (het
enige geval waarin Afrikanen aan dierenbescherming doen), emyoyo
3. levend abstract begrip (liefde, bedrog, etc.) die als persoonlijke krachten worden
voorgesteld.
|
|
geld,
|
geld
is papier maar kan toch macht hebben, maar niet overal: Doyle wil snel een colbertje |
|
geldzucht
van ontdekkingsreizigers, |
|
geld is duur
in Afrika |
|
Keizer Bokassa I
"Alles wat u hier ziet is betaald door de Franse regering. Wij vragen geld aan de
Fransen, we krijgen het en we gooien het over de balk". |
|
Moeten de
Westerlingen schadevergoeding betalen voor de slavernij? Maar wie vergoedt dan de
Westerlingen wat zij die Afrikaanse negerhandelaren hebben betaald voor die slaven die ze
later gratis moesten vrijlaten? |
|
Met zijn
geld zet de westerling zich buitenspel |
|
Geld als
conc-afbreker, geld en conc zijn als water en vuur, conc |
|
effect
volgens Burgman: door geld is er geen bovengrens meer, zoals vroeger, aan
wat je zinvol kunt bezitten zonder er problemen mee te krijgen |
|
aan geld
probeer je pas te komen als werkelijk blijkt dat je het ergens voor nodig hebt |
|
het
kerkegeld is betaling voor de eucharistie 1, het kerkegeld is betaling voor de eucharistie 2 |
|
het gaat zo
lang niet over geld dat ik denk: wie weet komt het niet |
|
Is
"schoolgeld" wel schoolgeld? |
|
Geld
voor verkiezingen |
|
De
Secretaris heeft geld, De Secretaris |
|
Miss
Margaret zeurt door over geld |
|
In de bus
bekende zij nog dringend een rokje nodig te hebben maar geen geld en hoe het nu nog goed
kon komen met haar |
|
Geld,
Kalashnikows en het uitroken van boeven |
|
Iedereen
moet geld geven 1 |
|
Iedereen moet geld geven 2: Harambee |
|
Ivan komt voor
schoolgeld |
|
Geld en
meisjes deel zoveel |
|
Miss
Margaret beoefent het persuasief taalgebruik ( persuasive language) |
|
toeristengeld |
|
met Kerst is
dringend geld nodig |
|
als geld niet nodig is dan moet het dat worden: hutbelasting |
|
geld en de
bisschoppen van de journalistenschool van Grace |
|
open
architectuur der kerken (van alle gezindten) maakt dat collecteren bij winderig weer
speciale oefening vereist |
|
het geld
van een co�peratie achterover drukken kan als nobel worden beschouwd |
|
Mijn
Ugandese rekenplan, de spreadsheet "De Wolvenring" rekent eerst ten principale
on-Afrikaans in geld (het wordt later omgezet in FYU, zie FYU) |
|
of ik Margaret
mee naar Nederland zou nemen, ik had toch geld zat? |
|
Bisschop Elect
Lubogo, broer van de Kyabazinga, heeft geen geld voor telefoonrekening, afgesloten |
|
De ACAO Jinja
municipality op haar praatstoel over geld |
|
Een
Indi�r klaagt dat Ugandezen te weinig in geld zijn ge�nteresseerd, en hij kan het weten |
|
vrouw
rekent haar man drie euro per wip |
|
een nieuw
probleem: munten |
|
budget
familie Mulungwa [plaatje: prijzen
opschrijven bij mulungwa.jpg] |
|
Nee Bert,
vermaan ik mijzelf in stilte, dit is een biotoop waar je alleen ingrijpt als er echt iets
omvalt. Het levenswerk van Frida: alle zes kinderen op school, alle schoolgeld betaald,
elke dag goed eten en nabibberend van de malaria weer gauw naar de mais, verliest haar
betekenis in het licht van mijn geldtasje. |
|
Frida!
Onmetelijk rijk! In de ogen van de buren! Ik verlies mijn evenwicht bijkans. |
|
Afrikanen
willen , anders dan ze beweren, ook helemaal geen "ontwikkelingshulp". Zij
willen geld |
|
Indi�rs
geven geen geld, algemener geven, lenen ontwikkelingshulp,
liefdadigheid |
|
geld en
geesten 1 |
|
Geld: the
Merchant of Venice in Veneti� en in Afrika |
|
Expos� over
kortzichtigheid, met name in Afrika. |
|
geld en geesten 2: ik stel de vraag aan een
deskundige: wat doen
die geesten nou met dat geld, vraag ik Mr. Cat |
|
geld en geesten 3: ik stel de vraag rechtstreeks: waar heb jij als geest geld voor nodig? |
|
de introductie van
geld slaat de mens het nuttige instrument van de wolligheid uit handen |
|
schrijven,
het maken van bandopnamen, getallen, geld en tijdmeting ontwrichten de samenleving. |
|
Kosten voor bemiddeling tussen jou en God God, priesters. |
|
vrouwen
werkten op het land, mannen verkochten de oogst, maar nu verkopen ook werk begint te
worden doen de vrouwen het en verliezen mannen de macht |
|
gebruikte valuta-eenheden:: Uganda Shilling, piek, dubbeltje, stuiver, cent |
|
geld is geen tijd. tijd |
|
geven persuasive language corruptie natspatsector
werken stelen eerlijkheid ei bezit milking liefdadigheid ontwikkelingshulp Indi�rs (de enige echte ontwikkelingswerkers) |
|
algemener: economie
|
|
|
geluk: aangename
gevoelstoestand waarvoor de wetenschap wijselijk geen verklaring zoekt. Maatschappelijk
leidt teveel geluk tot ernstige schade doordat de materiele behoeften drastisch
verminderen, de werkdrift en milieuvervuiling van een gelukkig mens nemen zorgwekkend af. Overigens is aan gelukkig
geworden mensen weinig meer te beleven. Interessant gezelschap zijn ze niet, er komt
weinig meer uit. Boeken en films houden ook steevast op als het geluk begint. |
|
Gerard Picavet Picavet |
|
Geschiedenis, Zamani
|
|
geven In Afrika wordt blanken
vaak zonder schroom om een gift gevraagd. De rijkdom van blanken wordt zo onmetelijk
geacht, die merken er toch niets van als ze iets geven. De kinderen beginnen er al mee
"Give me one hundred" (vijf cent), volwassenen bezigen persuasive language eerste graad: men vraagt te geven
voor iets: "Mijn moeder is ziek, mijn vader moet worden begraven". Persuasive language tweede graad: men vraagt geen gift,
maar vraagt een "lening" voor iets. Een lening is naar Afrikaanse
begrippen een soort gift die gepaard gaat met een intiemere vriendschap, gesymboliseerd in
een permanente warme relatie van schuld en vordering, zo van "wij hebben iets met
elkaar, voor altijd". Maar westerlingen dienen zich ervan te doordringen dat leningen
nooit worden terugbetaald.
|
|
gewin: verhoging van het nut ( nut) |
|
God, hulpverlener, biedt hulp aan
de mens, gevraagd en ongevraagd, wil ook wel eens
tegenwerken, maar altijd voor je eigen bestwil. De diensten zijn in principe gratis, maar
voor wie iets speciaals wil kunnen de bemiddelingskosten (overigens aftrekbaar)
aanzienlijk zijn (
priesters). Volgens Afrikaanse traditie is God van
te groot gewicht om voor een mens aanspreekbaar te zijn, |
|
Gordon, Dexter, Jazz
saxofonist Gordon en conc, conc. |
|
Graaf, Prof. de De Graaf |
|
Grace Kafuko-dochter, journaliste
in opleiding (geb. 1978)
|
|
Groenewoud, Kees, Kees Groenewoud |
|
Guile sluwheid, hooggewaardeerd
in Afrika, zoals blijkt uit vele fabels, bijvoorbeeld van de schildpad, en het als held inhalen van
een ex-Burgemeester van Kampala na Amerikaanse gevangenisstraf wegens
checkvervalsing.
|
|
haast, entree, uitleg, algemene
uitleg over dode en levende tijd, haast, geduld, wachten en van die dingen meer: hoofdstuk Tijd |
|
ha'kuna ma'tata
Swahili: Alles in orde, niets aan de hand. |
|
Hampton Lionell,
Jazzvibrafonist,
entree |
|
handel en industrie,
handel drijft op Indiers, handel van Indi�rs wordt als moreel verdacht
beschouwd,
|
|
H�ndel, componist uit de
barok
|
|
hantu verzamelnaam voor
alle krachten die een hoedanigheid te weeg brengen: door bijvoorbeeld de macht van de
kracht "kou" gaat water "kouden", door de macht van de kracht
"mooi" gaat een meisje "mooien" uitleg |
|
Haumann, Thieu, auteur
van Vrede
langs het Oorlogspad. Ontmoetingen uit Zuid Soedan. |
|
Hefner, uitgever van een
westers tijdschrift "Playboy", fotoos van magere meisjes met grote tieten,
|
|
Hegel, Duits filosoof uit het
begin van de negentiende eeuw
|
|
helpen, niet doen, doe als de
Indi�r Dawda, begin met een stuiver en wordt er multimiljonair, het geld ligt
er op straat, ontwikkelingshulp economie. |
|
Hemeltje,
|
|
Henk Otte, Nederlandse
werkloze die met behulp van het woord ( nommo) in Afrika koning werd
|
|
Henk Vergeer Mill Hill
missionaris, verbleef na jarenlang verblijf in Butiro, Oost Uganda bij Mount Elgon, als
formator in het Mill Hill formation House in 1998 |
|
Herakleitos, antiek Grieks
filosoof, van hem zijn slechts enkele tekstfagmenten bewaard
|
|
Hippo, Mr. Mr.
Hippo |
|
History of East Africa, A History of East Africa |
|
Hobbes Thomas Engelse
hoffilosoof uit de 17e eeuw
|
|
hoe hakschop voor handmatig
ploegen, wordt met een beweging als bij een tweehandse bijl in de grond geslagen, waarna
de grond omtrekt [plaatje: hoe
and slasher.jpg] |
|
Hofmannthal, von,
Duitse dichter van het begin van de twintigste eeuw
|
|
Holy Cross ��n van de
vier katholieke congregaties die een formation house hebben
waarvan de pupillen aan het PCJ studeren |
|
Holy Cross Formation
House
|
|
hoofddoekjes,
|
|
hoogwaardigheid, waardigheid |
|
Horen (met een hoofdletter) alles
wat je als je niet nob bent kunt merken als je je ogen dicht hebt (Afrikanen hoeven daar
hun ogen niet voor te sluiten)
|
|
hout, houtmachten, zoals bomen,
alles van hout gemaakt, zoals trommels tot latrines, alles wat met hout te maken heeft
valt, net als water (zie dus ook water), in de muntu taalklasse,
vallen, dus net als mensen en geesten, in de klasse van personen.
|
|
hutbelasting
|
|
ideaal: iets waar je leuk aan
kunt verdienen als een ander het heeft. Tevens: veilige opbergplaats voor redelijk doel ( redelijkheid) |
|
Indi�rs, de enige echte
ontwikkelingswerkers, ruggegraat van de economie, vrijwel de enigen die goed werk doen,
met winstoogmerk, dus alom gehaat, de joden van Oost Afrika
|
|
individu,
individualisme
|
|
Industrie in de Afrikaanse
etymologie oorspr. "datgene wat Indi�rs (oorspr. "zij die bij de Indus
leven") doen".
|
|
Innovation, een
weefmachine voor palmbladmatten die diagonaal kan weven, bestaat vooralsnog slechts in het
brein van Zoni Kyagula. |
|
Isegawa Moses,
inmiddels in Nederland wonende schrijver van "Abessijnse
kronieken",
|
|
islamieten,
|
|
isme, een gedachte die sterkt in
het geloof dat iets zo is (zoals communisme, realisme, populisme, christendom, islam)
|
|
ismofaag, een gedachte die
een isme (zoals communisme, realisme, populisme, christendom, islam) biologisch-natuurlijk
afbreekt.
|
|
Ivan neefje van Mamadeo in de
bush, leende even geld van mij voor school omdat de koffieoogst laat was, maar Opa dankte
later hoffelijk voor de "gift"
|
|
Kafuko de familie op de
hoek bij Piet op de Rubaga heuvel Kafuko, de moeder heet Mary, de vader is overleden, de
kinderen heten, van de oudste af aan Junior, Grace,
Evelyn, Waiswa, Tenwa, Kiganda (geadopteerd), Het Stille Stuk, Alex, Proviah,
Anthony en Gregory.
|
|
Kagam�, schrijver van een
boek waarin de denkwijze van de Ruandezen wordt onderzocht aan de hand van de grammaticale
structuur van hun (Bantu)-taal
|
|
Kalivu, Mr. Hippo |
|
Kaluba Patric Patrick Kaluba |
|
Kamuli, dorpje niet ver van de
Nijl, 60 km ten Noorden van Jinja [plaatje: stammenkaart uganda.jpg], centrum van de streek waar Faith
en Frida en hun familie wonen,
|
|
Ka'munje minibus voor vervoer
van officieel 11 personen |
|
Kant met Thomas van Aquino en Hegel
op de PCJ, PCJ |
|
Kanyike, Ugandese leraar aan
de PCJ,
|
|
kanzu een soort overhemd
met borduursel dat tot de grond reikt, dat over de broek en onder het jasje van een pak
wordt gedragen |
|
Karamo'jong noordelijke
stam van nomadische veehouders |
|
kardinaal, naam van een
schaal die een nulpunt heeft en waar onderscheid bestaat tussen grotere en kleinere
verschillen
ordinaal, Mbiti |
|
Karen Blixen, Blixen, Karen |
|
Kathedraal van Bugembe,
het Church of Uganda (Anglicaanse) hoofdkwartier van Busoga
|
|
Kees Groenewoud pastor
van de parochie Jinja
|
|
kennis
|
|
kennis (A) in het
hoofdstuk Kennis
|
Traditioneel
beschouwde men kennis als afkomstig van de voorouders ancestors |
|
De moderne
westerse wetenschapsopvatting (universele waarheid) is een christelijk rudiment (Afrikanen
denken veel Darwinistischer: kennis is stamspecifiek) |
|
Kennisverwerving
is geen arbeid. Je krijgt het gewoon. Omdat je deel bent van een geheel. |
|
Afrikaanse
problemen bij het leren begrijpen van het westerse wetenschapsidee: eenzaamheid |
|
Sommige
westerlingen kunnen Afrikanen wel een beetje begrijpen (teamsporters, improviserende
musici) |
|
Besluitvorming is
collectief (voorouders incluis), de stam "Hoort" het besluit vallen ancestors Horen) |
|
Voor een
Afrikaan is de mens een stem in de stam. |
|
Juist
doordat Afrikanen geen individualisten zijn in de westerse zin van het woord wordt ieder
persoon volledig geaccepteerd door de groep., zie ook in het hoofdstuk Macht: in Afrika is niets individueel,
alles is persoonlijk |
|
Waarheid
en autoriteit: "valide argumenten", dat is voor een Afrikaan een
contradictio in terminis: het enkele feit al dat je je toevlucht moet nemen tot argumenten
bewijst je invaliditeit. |
|
Algemene
waarheden: Waaraan het zinloos is om te twijfelen |
|
Praktische
kennis van de natuur: magie is een verwarrend woord. |
|
Geheimen en "slim zijn" guile |
|
Tijd, werkelijkheid, oorzaak en
gevolg: kennis gaat niet over de toekomst |
|
Het maken van
causale theorie�n is tijdverspilling, je geeft je over aan de natuur, roekeloosheid
(bijv. in het verkeer) als teken van vertrouwen in de natuur |
|
Het bezitten van
causale kennis is, denkt Karin Blixen, misschien zelfs slecht voor je imago |
|
Minimale
investering: blijf uit de buurt van machtige krachten |
|
Kennis
die je echt nodig hebt (samenvatting van het hoofdstuk kennis) |
|
Wat is kennis
(samenvatting van het hoofdstuk kennis) |
|
|
kennis (B) buiten
het hoofdstuk Kennis
|
|
kerstmis, in aanloop naar
kerstmis is geld nodig, derhalve verhoogde kans op corruptie, bedrog, diefstal en
berovingen
|
|
Keynes, Engels econoom uit de
dertiger jaren
|
|
kinderen, de Afrikaanse vorm
van sociale zekerheid. Kinderen krijgen is het doel van het leven, doen (met de vrouwen)
het werk. |
|
|
|
kintu mv. bintu, onpersoonlijke
kracht, "ding", waaronder echter de meeste planten en dieren
|
|
kizima levende bintu
(onpersoonlijke krachten): de meeste planten en dieren zijn kizima entree |
|
klap,
|
|
knieveerpater, entree |
|
koken, eten |
|
Kokoschka,
Oostenrijks schilder uit het begin van de twintigste eeuw
|
|
Kollman, Paul Paul Kollman |
|
kolonialisme,
|
|
Koster, Ton Mijn
vroegere boksleraar
|
|
kracht, de wereld, het
universum, de natuur, bestaat niet uit dingen, zoals in het westen wordt gedacht, maar uit
(persoonlijke, met een wil uitgeruste) krachten die langs allerlei wegen macht uitoefenen
|
algemene uitleg: zie macht |
|
|
Krenek, Ernst,
componist, pianist, uit de twintigste eeuw entree |
|
krijgen, geven |
|
kuntu Verzamelnaam voor de
krachten waardoor iets ergens op een bepaalde tijd op een bepaalde plaats is.
|
|
Kyabasinga, vroeger:
koning van de Basoga ( Basoga), thans ceremoni�le
functie op cultureel gebied.
|
|
landbouw,
|
|
LC, Local Committee |
|
Le Penseur, beeld van
Rodin, ultieme visualisering van het romantische individualistische westerse filosofische
heldendom
|
|
leeuw-eet-kip thema
entree |
|
Leibniz, (1646-1716) Duits
filosoof, met Descartes en Spinoza grondlegger van het
rationalisme in de moderne westerse filosofie.
|
|
lening een lening is naar
Afrikaanse begrippen een soort gift die gepaard gaat met een intiemere vriendschap,
gesymboliseerd in een permanente warme relatie van schuld en vordering, zo van "wij
hebben iets met elkaar, voor altijd".
|
|
lepra, stelt niets voor, lepra |
|
leven, leven en dood bij dieren
is in de Afrikaanse als in de westerse cultuur. Bij mensen echter geldt dat de doden
(geesten, spirits, ancestors) net zo goed bestaan als
de levenden, ze nemen ook deel aan het sociaal verkeer en bemoeien zich overal mee. Bij
mensen betekent dood zijn slechts dat je geen schaduw meer hebt. Dode voorouders zijn de
bron van al je macht, fysieke kracht, wijsheid, voorspoed.
|
|
lezen, schrijven |
|
liefdadigheid,
|
|
liegen, eerlijkheid, persuasive language |
|
Linde, Juffrouw van der, Juffrouw van der Linde |
|
local brew, een met een
rietje warm gedronken milletbier waarin de schilletjes van de gierst nog ronddrijven. Niet
te zuipen.
|
|
Local Committee, (LC)
naam van besluitvormende politieke organenen op alle niveau's van het laagste (LC1) tot
het hoogste (LC5). Daarboven is het parlement van Uganda.
|
|
logica: de kunst om je perfect van de wereld af te
sluiten. |
|
Lubogo Rev. Canon Samuel Kamanya
Bishop Elect,
|
|
macht, in traditioneel Afrika
bestaat de wereld geheel uit krachten die macht uitoefenen. De uiteindelijke krachten die
achter alle andere krachten zitten zijn allemaal persoonlijk: geesten en mensen. Zij
willen dingen. Zij hebben bedoelingen. Alle andere krachten vinden uiteindelijk in
persoonlijke krachten hun oorsprong. Als er iets gebeurd is zijn er altijd een of meer
persoonlijke krachten, personen, die dat met opzet, als zijeffect van hun handelen of
zelfs geheel per ongeluk, hebben veroorzaakt.
|
|
macht (A) in het
hoofdstuk Macht Hoofdstuk Macht
|
Bestaat de
wereld uit dingen of uit krachten? |
|
Welke
soorten krachten zijn er? |
|
Wat kun je doen
in de krachtenwereld (onverstandig is: werken) oftewel: macht is thermiek vliegen |
|
Macht krijg je
geven |
|
Verleden
tijd en macht zijn twee manieren om over hetzelfde te praten [Plaatje:
budjagali tree forces.jpg]
|
|
Wetenschap en
experiment zijn belachelijk, zinloos en oneerbiedig |
|
Macht, de natuur dus, zie
je niet in de eerste plaats, die Hoor je, hoofdletter H (vandaar ook dat
geschreven taal geen, of slechts indirect macht heeft) Horen. Om te kunnen Horen moet je niet nob zijn nob). Ex-mesopotamische religies maken hun gelovigen expres
nob door allerlei soorten abstinenties te oefenen Ex-mesopotamisch abstinentie |
|
We leren de macht
kennen door onze moeders |
|
Met nommo die je vader je
inspreekt, krijg je een starters pack macht nommo |
|
De stam is een boom,
de macht is ook een boom [plaatje: family tree.jpg] [plaatje: budjagali tree forces.jpg]
uitleg |
|
Vrouwen en macht |
|
Politieke macht |
|
In
Afrika is niets individueel, alles is persoonlijk, dat geldt dus ook
voor macht |
|
Macht en
waarheid zijn in het westen verschillende dingen. In Afrika niet |
|
Drie
Afrikaanse principes: God is hetzelfde als natuur, goed is hetzelfde als nuttig, waarheid
is hetzelfde als macht |
|
|
Macht (B) buiten
het hoofdstuk Macht
|
|
Madvani Mayur Indi�r,
grootindustri�el in Uganda
|
|
magara de macht die als uit de
mond van je vader bij je binnenkomt als hij je naam tegen je zegt, waardoor je van Kintu
tot Muntu (mens) wordt gemaakt en "pupil" wordt van
de dode voorouder naar wie je op dat moment wordt genoemd. Magara is iets heel anders dan
de westerse ziel
|
|
magie, Afrikanen gebruiken het
woord ook als ze Engels spreken ("magic"). Maar het is toch wel wat anders dan
toveren.
|
|
malaria, Malaria is niet
leuk, maar voor wie de paniekzaaiende collectanten er op de westerse TV over heeft gehoord
stelt het, als je het eenmaal echt meemaakt, niets voor. Je moet met profilactische pillen
een week voor de reis beginnen. Toeristen kopen ze veel te duur voor vertrek uit eigen
land. Koop dus alleen voor die eerste week thuis.
|
|
Mama Jane staflid van het Cultural
Research Centre,
|
|
Mamadeo Flamboyante lerares
Lusoga van Piet, moeder van Deo (1992), trouwde in december 1997 met Deo's vader
Celestino, Acholi uit Gulu (Noord Uganda), overleed in maart 1998 aan haar medisch
afgeraden zwangerschap.
|
|
mannen
|
|
Mannhai, de naam die men in
Uttar-Pradesh gaf aan een kinderen etend monster.
|
|
Markttender tender |
|
Mary, Mary Kafuko, Moeder van de
familie Kafuko,
|
|
Mbiti, John S. Afrikaans
filosoof. Wie wil weten wat hij in African Religion and
Philosophy denkt moet hem zelf maar lezen. Waar ik het over hem heb ben ik
al eigenwijs, meen het soms beter te weten, geef totaal andere voorbeelden dan hij en
gebruik mijn eigen woorden, hoewel Mbiti zelf meester van de eenvoud is. Hij is geweldig,
maar hij noemt de Europese tijd mathematical. Misschien omdat onze tijd kardinaal
is. Maar de Afrikaanse tijd is ordinaal, en dat vind ik net zo
goed wiskundig. Ook wij vereenvoudigen en benaderen, net als zij. Dat is allemaal het
verschil niet. Ook onze tijd is een geordende verzameling van gebeurtenissen. Alleen niet
de brand van de oogst en de dood van Opa, maar de opeenvolgende emissies van een
atoomklok. Dat zijn net zo goed gebeurtenissen. De grote vraag is waarom wij zeggen: Opa
stierf om zeven uur, en zij zeggen: wanneer zei die blanke dat het zeven uur was? Op het
moment dat Opa stierf. Wij ankeren op een andere plek in de natuur dan zij. Dat levert ons
wat op, maar daar moeten wij ook zwaar voor betalen, evenals de natuur.
|
|
medicijnen, men denkt vaak
dat er een tekort is aan medicijnen is in Afrika. Maar dat is niet zo. Medicijnen zat,
maar er is schrijnend tekort aan geld om ze te betalen, en de mensen in de bush weten vaak
niet dat ze gratis geholpen kunnen worden en blijven daarom sukkelen bij hun
kruidengenezer. Niet alleen zijn ze er, maar ze zijn (voor westerse begrippen) niet duur
en gewoon te koop in winkels. Dus niet zoals in het westen eerst een halve dag onderzoek
voor je een briefje krijgt voor de malariapillen waarvan je als een halve dag
wist dat ze er absoluut direct in hadden gemoeten. Je bent daar dus ook niet
afhankelijk van wat een "gezondheids"ministerie je dokter voorschrijft of wat
pharmaceutische leveranciers hem voor douceurtjes bieden.
|
|
medicine
|
|
Mens. Muntu |
|
Mephisto, Duivel, bekend van
Goethe's Faust,
|
|
Merchant of Venice,
toneelstuk van Shakespeare,
|
|
Michelle ("my
belle") dochter van Ernest ( Ernest), entree |
|
milking iemand die
iets heeft met "guile" (sluwheid) wat aftroggelen
|
|
Mill Hill, Katholieke
Missie Congregatie, runt het Mill Hill
Formation House en neemt deel aan het Philosophy Centre Jinja PCJ
|
|
Mill Hill Formation
House bevolkt door 30 katholieke priesters in opleiding met
mentor-missionarissen, "formators"
|
|
MIND, Stichting
(internet http://mindphiles.com/mind)
|
|
mindphiles.com website
van de Stichting MIND, van PHiLES en
van het PHiLES Institute. Adres: http://mindphiles.com |
|
minimum
investment, law of, wet van Father Hans Burgman, alles wat de mens moet dienen is
het resultaat van de kunst werkelijk al het voor de functie overbodige weg te laten.
|
|
Miss Margaret
|
|
Miss Two-or-Three-Days
entree |
|
Mnaha Ranja (of zoiets) Ranja |
|
mobiele telefoon, telefoon |
|
moeders, vrouwen |
|
Monsieur e=mc2
Thomas, Louis-Vincent |
|
Moses soms denk ik wel eens dat
de helft Moses heet in Jinja, en wel vanwege het feit dat deze naam refereert aan een bij
alle ex-Mesopotamische religies erkende ancestor, maar
"mijn" Moses is Moses van de Busoga Craft Shop in Main Street, zijn broer speelt
prachtig adungu, zijn zus kan goed rekenen en lijkt aldus de boekhoudster-financieel
manager van de winkel
|
|
Moslims, waren er eerder dan
de Christenen
|
|
"mother", niet
alleen je eigen moeder maar ook de zussen van je vader en die van je moeder, familie. |
|
motorfiets fiets |
|
Mr.
Are-You-Going-To-Check-In entree |
|
Mr. Brown, entree |
|
Mr. Cat, "zoon"
van diviner Budhagali Budhagali entree |
|
Mr. Don't Do That,
entree |
|
Mr. Hippo, tweede
spirituele zoon van Nabamba Budhagali. Lijfwacht, lijkt niet bepaald vrijwillig gekozen
heet ook Kalivu entree |
|
Mr.
How-about-my-Christmas, entree |
|
Mr. How-Are-You, entree |
|
Mr. Manager, entree |
|
Mr.
Matte�s Marcus Lucas Johannes de Wilde joyeus-katholieke Brabantse advocaat van
mijn charmante doch heetgebakerde, jeugdige Slavische voormalige echtgenote Olga, met wie
ik in een dramatische scheiding lig met veel Russische vuur- en vlamverschijnselen, in
zijn vrije tijd verdienstelijk en in eigen kring gewaardeerd dixielandklarinettist in F, entree |
|
Mr. Pieter van
Vollenhoven, entree |
|
Mr. We-Have-A-Case,
entree |
|
Mr. What-Are-You-Doing,
entree |
|
Mr. You-Missed-It-Sir
entree |
|
Mr. Zoefff, entree |
|
Mrs.
Please-Enter-The-Waiting-Room, entree |
|
Mrs. Two-Or-Three-Days,
entree |
|
mu'galabe langwerpige hoge
trommel, met een touw over de schouders gedragen, vel van reuzehagedis dus geen bom bom
bom maar bem bem bem
|
|
mujindi, (mv. bajindi)
Indi�rs Indi�rs |
|
Muntu (mv. Bantu) Mens, of mens
van een Bantu stam. Om mens te kunnen zijn moet je een naam nommo hebben, en daarmee magara. Voordien ben je als pasgeborene nog kintu. Mensen (levende mensen, Bazima, en dode mensen, Bazimu, die geesten, voorouders, ancestors
zijn), vormen samen met de emyoyo, de als geest
geboren geesten die nooit een mens zijn geweest, de krachten met een wil, dat
zijn de krachten in de natuur waarin de oorsprong van alle gebeurtenissen ligt.
|
|
Museveni Yoweri Kaguta, President
van Uganda, verdreef in 1986 Obote na een opbouw van het gewapende verzet als brede
volksbeweging Museveni
|
|
Musil, Robert,
Schrijver, begin twintigste eeuw, van het fantastische boek Der Mann ohne Eigenschaften conc |
|
Mu'zee oudere, dus
eerbiedwaardige man, vaak hoofd van de familie Muzee, familie |
|
muziek
|
|
muziekinstrumenten,
|
|
muzima (pl. Bazima) Levende
mensen
|
|
muzimu (pl.bazimu) Dode mensen
dood maar bestaand als herinnering en voorstelling, en als geesten actief in het
dagelijks leven.
|
|
muzungu (mv. bazungu)
westerling, blanke (een Indi�r heet mujindi,
een mens van de Bantu-stammen heet muntu)
|
|
M'zee, Muzee |
|
Obote, Milton Eerste
President van Uganda vanaf de onafhankelijkheid in 1962 en opnieuw tussen Idi Amin en
Yoweri Museveni (1980-1986)
|
|
Ogotemm�li,
gesprekspartner van Griaule bij de Dogon stam, inspiratie voor Griaules boek Dieu d' Eau, Conversations
with Ogotemm�li,: An Introduction to Dogon Religious Ideas.
|
|
Olga mijn charmante doch
heetgebakerde, jeugdige Slavische voormalige echtgenote, met wie ik in een dramatische
scheiding lig met veel Russische vuur- en vlamverschijnselen, met wie ik in een juridische
patstelling rond mijn spaarcentjes gewikkeld ben, waar ook haar advocaat Mr. Matte�s
Marcus Lucas Johannes de Wilde hevig in is ge�nteresseerd
|
Hoe ik een foto
van Olga meeneem om de nieuwsgierigheid van jongens van het Mill Hill Formation House te
bevredigen |
|
Ik eet de
"plof" van Roman Nikolaevich, Olgas grootvader, bij de Holy Cross Sisters,
die daar pilau blijkt te heten |
|
Jaloezie:
Olga, de Russische boer die een wens mag doen maar zijn buurman krijgt het dubbele, en dat
alles vergeleken met Afrika., |
|
Olga
verlaat tegen de afspraak het huis met medeneming van een gewichtig en prijzig deel van
het interieur |
|
De
thuis na Olgas vertrek in Tilburg aangetroffen ravage |
|
s
Lezers eerste kennismaking met Olgas advocaat: Mr. Matte�s Marcus Lucas Johannes de
Wilde |
|
Terugblik
op de relatie, op Olgas geweldige Opa Roman Nikolaevich, en op de intree der
advocatuur |
|
De schone jongeling van de detectivebureau |
|
en
zijn prestaties |
|
Olga
laat mij vliegen |
|
Davies
lijkt even Olga maar blijkt toch meer klasse te hebben Davies |
|
Afrikanen
en Russen als overlevers, vergeters en opnieuw beginners |
|
Rusland,
Turkmenistan, Uganda en Het Visum voor Nederland |
|
Het Visum voor Nederland revisited: Rusland,
Turkmenistan, Uganda en het "Corps Diplomatique". |
|
|
Omamargaret, de oma van
Miss Margaret
|
|
omuoyo (pl. emyoyo) als geest
geboren geest. Overleden mensen zijn ook geesten, maar niet als geest geboren uitleg |
|
onderhoud, met het
onderhoud is het naar westerse maatstaven overal niet gewoon slecht maar zelfs zo
belabberd gesteld dat een westers mens niet gelooft dat het nog werkt en echt gebruikt
wordt. Er is hier sprake van de verfijnde Afrikaanse kunst van het "minimum
investment"
|
|
ondernemen, handel
en industrie |
|
ontologie: het
karakteristieke zieltogen van hen die het kontakt met de werkelijkheid verloren hebben. |
|
ontwikkelingshulp,
|
|
Onyango-Obbo, Charles,
auteur van Uganda's Poorly Kept Secrets,
|
|
oorlog, diefstal in het groot
|
|
Opadaddydavies, de
vader van Miss Margaret, grootvader van Ross, die zelf weer de biologische vader van
Davies is (met Margaret als -pleeg- moeder)
|
|
op slot tenslotte, aan het eind
van alles (West-Fries, door toedoen van missionaris Piet Korse een
filosofisch-antropologische vakterm op de Rubagaheuvel en omstreken, althans op mijn
streekje, althans tussen Piet en mij) entree |
|
Ordinaal naam van een schaal
waarop alleen gemeten kan worden dat iets meer, groter, enz is maar niet hoeveel
meer, hoeveel groter enz.. kardinaal, Mbiti
|
|
Orff, componist uit de eerste
helft van de 20ste eeuw entree |
|
Orgeloom (van Margaret)
|
|
oscillatie, staande golf |
|
Otte, Henk, Henk
Otte |
|
overeenkomsten, afspraken |
|
palaver, de Afrikaanse
conflictbeheersing: de kemphanen in overleg met hun oudste nog levende voorouders, die
meestal zelf naaste familieleden zijn
|
|
paters, nobheid komt
bij Paters veel voor, een handicap in de omgang met Afrikanen
|
|
patermuziek,
|
|
Patrick Kaluba,
|
|
Paul Kollman jonge
Amerikaanse Holy Cross missionaris en antropoloog
|
|
PCJ Philosophy Centre Jinja,
driejarige sociaalfilosofische opleiding veelal gekozen door studenten die daarna naar een
seminarie willen; die studenten zitten meestal in een formation house
|
|
Penseur, Le Penseur. |
|
persuasive language dingen
die je zegt om een andere mee te laten werken aan iets dat jij graag wilt, bijvoorbeeld
geld aan jou gevenj. Fantasieverhalen over zojuist overleden ouders die begraven moeten
worden, medicijnen waarvoor geen geld is, kinderen die van school zijn gestuurd wegens
ontbreken van schoolgeld, het vandaag op straat worden gezet als de huurschuld niet wordt
betaald, etc. etc. worden in Afrika allemaal als symbolische beleefdheidvormen gezien bij
pogingen medewerking te verkrijgen. Jij behoort als aangesprokene te weten dat dat
allemaal niet echt waar is maar bedoeld om de ernst van de wens naar het van jou begeerde
uit te drukken. Wil je niet geven dan behoor je een overtuigende leugen te verzinnen over
waarom je geen geld hebt momenteel. Daarbij behoort je lengte van stof bij je antwoord
langer te zijn naarmate de betekenis en waarde van de vragende partij groter voor je is.
Ben je even lang van stof, dan betekent dat dat je de persoon als gelijkwaardig aan jezelf
beschouwt. Ben je korter, dan geef je aan hem/haar op grotere afstand te willen hebben,
ben je langer dan wordt dat opgevat als een behoefte jouwerzijds om ondanks het momenteel
ontbreken van de mogelijkheid aan het verzoek te voldoen de relatie graag zou willen
intensiveren.
|
|
persvrijheid: het recht
van de journalist om over het object van verslaggeving de leugen te verspreiden die
het meest oplevert nut. |
|
persoonlijk, iets is
persoonlijk als de waarde of betekenis ervan slechts te begrijpen is als je weet welke
persoon het gezegd heeft, aan welke persoon het toebehoort, welke persoon het gemaakt
heeft etc. In het onpersoonlijke maar individualistische westen is het woord door het
schrift onpersoonlijk geworden, het gebruiksvoorwerp is onpersoonlijk geworden door de
industri�le massaproductie en de persoon die iets bezit is van geen belang is zolang je
maar onthoudt dat het niet van jou is, etc. Daarom is het onderscheid tussen individueel
zijn en persoonlijk zijn vitaal voor het begrip van zowel Afrika als het westen.
In Afrika is niets individueel, alles is persoonlijk (in het westen is het
omgekeerd).
|
|
PHiLES, wetenschappelijke
afdeling van de website MindPHiLES.com
|
|
PHiLES Institute het
samenwerkingsverband van PHiLES,
|
|
Picavet Gerard missionaris
vanwege het Bisdom Haarlem, actief in vele organisaties in Jinja, bestuurslid van de Jinja
Club.
|
|
piek, euro |
|
Pierre Mill Hill missionaris,
tot 1998 rector van het Mill Hill Formation
House. entree |
|
Piet Mill Hill missionaris,
oorspronkelijk in Za�re, nu directeur van zijn Cultural Research Centre in Jinja CRC
|
|
Plato, Griekse filosoof uit de
Oudheid, belangrijk inspirator van de heilige Middeleeuwse katholieke filosoof Thomas van
Aquino
|
|
plof entree |
|
poepen in Afrika,
|
|
Poll, Jack van, Jack van Poll |
|
polygamie,
|
|
politiek iedereen praat
erover maar niemand doet er wat aan. Maar zeg het niet te hard want dan komt er een die
zegt dat hij dat zal gaan doen en dan word het echt link.
|
|
politici, iedereen praat
over ze maar niemand doet er wat aan. Maar zeg het niet te hard want dan komt er een die
zegt dat hij dat zal gaan doen en dan word het echt link
|
|
politie,
|
|
pothole, rond gat in
asfaltweg van circa vijftig centimeter waaruit de aarde wegspoelt en -waait, zodat het tot
circa vijftig centimeter diep wordt. Onstaat wanneer waterdoorlatende scheuren in dun
geworden asfalt niet worden gedicht. Het asfalt in Uganda is dunner dan in het bestek
staat; wat er niet is komen te liggen zit in de zakken van functionarissen der betrokken
beleidsvormende, uitvoerende en controlerende organen en instanties. Maar dat is erger
geweest corruptie |
|
priesters: bemiddelaars
tussen mens ( mens) en god ( god). Er zijn bemiddelingskosten. |
|
prijzen
|
|
Sailing Club, goed
restaurant, grasveld met bomen aan het Victoriameer, alleen geen zeilboten. Eigendom van
een Indi�r vanzelf: Madvani
|
|
Samia, Stam uit het Zuidoosten
van Uganda, stammenkaart Uganda |
|
Sasa de toekomst, beter:
"wat ons gezien de recent gerezen toestand te doen staat", de tijd, zo ongeveer
beginnende bij gisteren. Filosofisch gegeneraliseerd door Mbiti.
|
|
schaduw, het verschil tussen
levende en dode mensen is slechts de schaduw. Dode mensen hebben geen schaduw, levende
wel. Voor de rest zijn ze gelijk: dode mensen leven weliswaar niet, maar ze bestaan wel en
ze bemoeien zich ook overal mee leven. Bomen wel, daardoor zijn
bomen vaak geesten over zetel van geesten. |
|
Schoenberg, revolutionair
componist uit het begin van de twintigste eeuw, conc |
|
school, schoolgaan wordt zowel
door ouders als door de kinderen zelf als heel erg belangrijk beschouwd. Het kost naar
verhouding heel veel geld, ouders liggen er krom voor. Het zijn meest de
vrouwen die krom liggen om het schoolgeld voor hun kinderen te verdienen. Bij de familie
Mulungwa (zie mijn bezoek aan hen) gaat bijvoorbeeld 75% van al het geld op aan
schoolgeld. Schoolgeld is echter ook populair in de persuasive language bij
bedelpartijen. Aan bedelpartijen gaan ook de minder armen zich te buiten, maar ze ontstaan
vooral als de totale uitgaven (inclusief het vaak gewichtige alcoholbudget en niet te
vergeten de kapper) groter zijn dan de totale inkomsten. Men begrijpt dan dat gebrek aan
schoolgeld de gever meer aanspreekt dan bijvoorbeeld gebrek aan drankgeld
|
|
schrijven, (en lezen).
|
Lezen geeft je een modern en
belangrijk imago, een bril doet al veel |
|
opzichtig
lezen in de Bijbel, vingertje er bij [videoclip:
bijbelcontrole.avi] |
|
De Oma van
Margaret zingt een psalm met een vingertje in bijbel, maar Margaret moet dat vingertje
even op de goede plek zetten |
|
Schrijven,
het maken van bandopnamen, getallen, geld en tijdmeting ontwrichten de samenleving |
|
het geschrevene is
als een olifant in een porceleinkast want het heeft geen weet van de omstandigheden |
|
schrift is een conc-bestrijdingmiddel |
|
schrift
en beeld, dichter leest voor uit eigen werk : Hij doodde zijn vogel, trad op de toog en
zwaaide er mee tot het leek of hij vloog |
|
Een (geschreven) contract
is een beeld, en is dus op zichzelf niets. Alleen het (gesproken) woord
kan de betekenis geven (en nemen) beeld |
|
Taal,
werkelijkheid en waarheid (een samenvatting van het hoofdstuk taal) |
|
lezen is in vitro
fertilisatie, |
|
schrift
doodt, Homerus was een analfabeet |
|
een
woord kun je Horen (met hoofdletter), schrift niet, behalve het krassende krijtje als het
schrift op een bord geschreven wordt, Horen |
|
wiskunde
zoals in de gebruikte schriften die worden gefiguurknipt als kerstversiering, |
|
Mijn
mooiste avontuur op schrijfterrein |
|
over
schrijven: iets bedenken en dat opschrijven heeft met werken niet te maken. Het
is vol vertrouwen oplettend en eerbiedig afwachten wat er komt, en dankbaar zijn voor wat
je krijgt |
|
algemener: taal |
|
|
schuld, morele schuld zonde, financi�le schuld, lenen |
|
Scoopie, de hond van Picavet, een dame. entree |
|
Secretaris, De, De Secretaris |
|
Seizoen, er zijn geen
jaargetijden maar wel twee natte seizoenen (van half februari tot eind april en van half
augustus tot eind october) en dus ook twee droge. Aan het begin van de regentijden plant
je, tegen het eind oogst je. Ook in de regentijd schijnt meestal de zon. Maar er zijn
vaker korte hevige stortbuien. Wolken verhinderen dan vaker 's nachts uitstraling en kou,
overdag is het echter koeler vooral omdat de grond koel blijft door verdampend vocht.
|
|
sex,
|
|
Shakespeare, Engelse
toneelschrijver uit de 17e eeuw
|
|
Shylock, joodse
handelaar-bankier, de "Merchant of Venice" van Shakespeare
|
|
skin tax prijsopslag die in
Afrika op de markt en in winkels om zich heen grijpt als er blanken aan komen,
|
|
slaapziekte, ziekte
overgebracht door de Tsetse vlieg, vroeger verwoestend, nu nog steeds sporadisch aanwezig entree |
|
slaven
|
|
Small, familie. Meneer Small
heeft een snor als een cavia en is piloot, mevrouw heeft een bakkerij-tearoom, waar
pikzwarte kleine Annie Small van vier het centrale vermaak is Annie (gimme money) |
|
Smith, Adam een der
grondleggers van de economie (18e eeuw), conc |
|
sparen, sparen is
voor de toekomst, en die bestaat niet in Afrika (althans, in de Afrikaanse traditie is
"toekomst" iets heel anders dan in de westerse, sasa).
De spaarder suggereert door zijn sparen iets te verwachten te hebben in de toekomst en dat
is hovaardij, arrogantie, overmoed. Net als werken is sparen gevaarlijk. Natuurlijk,
wie zich met slimheid guile corruptie)
zoveel geld verwerft dat het niet opgemaakt kan worden zet het op een
(buitenlandse) bank, of koopt er grond voor. Traditioneel is ver (aan eigen lichaam en
vooral aan dat van je vrouw) een spaarvorm, vet Algemener: economie |
|
Spinoza De enige goede
Nederlandse filosoof ooit, tot nu toe dan, nimmer aan een universiteit verbonden,
natuurlijk, wel in jonge jaren nog eens als handelaar veroordeeld wegens het afslaan van
de hoed van een wanbetaler, later wegens attractieve, potente, doch de Joodse orthodoxie
bedreigende gedachten weggepest uit Joodse gemeenschap en onder pressie (lees:
steekpenningen) van die gemeenschap zelfs door een drassige burgemeester van een soort die
wij nog steeds maar al te goed kennen uit Amsterdam verbannen. Zijn voorouders kwamen via
Afrika en Portugal naar Nederland en dat kun je merken: de drie principes van zijn zuiver
Afrikaanse leer: God=Natuur, Goed=Nuttig, Waarheid=Macht
|
|
spirit geest |
|
spreken taal, woord: nommo |
|
Sraffa, Italiaanse econoom,
bekend van zijn boek Production of Commodities by
Means of Commodities, lost hoofdpijnen op bij de architectuur van de wolvenring
|
|
staande golf,
|
|
stad stedenbouw is in Uganda op
initiatief van niet-Afrikanen gebeurd. Indi�rs vooral. Alleen in de bestuurscentra van de
koloniale tijd had je ook wat stedenbouw door Engelsen. Een stad maak je voor
groothandel (Indi�rs) en industrie (Indi�rs) en is de traditionele Ugandese
cultuur dus vreemd.
|
|
stammen in Afrika is de
loyaliteit aan de stam veel groter dan die aan sociale belangengroepen (zoals boeren,
mensen in overheidsdienst, ondernemers, enz.). Politieke partijen worden dus al gauw
stammenpartijen en politieke geschillen stammengeschillen. Daarom werkt partijendemokratie
niet in Afrika: een stam die stemmen tekort komt komt volkomen in de kou te staan en gaat
zoeken naar andere middelen ter bescherming van de belangen. In Uganda vond Museveni
daarom dat er op personen gekozen moet worden en niet op partijen. Het succes was vijftien
jaar groot. Nu dat relatieve rijkdom heeft opgeleverd vinden slimmerikken met
machtshonger, die met steun van het Westen, op de stammenrivaliteit willen surfen,
Museveni's systeem"ondemocratisch".
|
|
Starcom airconditioned ijzeren
keet met twee kekgekapte dames waar met internationaal kon telefoneren, direct per
satelliet (van een Indi�r, natuurlijk). Verdween met de mobiele telefoon, waardoor je in
elke winkeltje tegen betaling kon gaan bellen. (de mobiele telefoon is natuurlijk in
Indische handen).
|
|
steden, stad |
|
stelen hoewel men zijn eigen
spullen met hand en tand verdedigt heeft men niet de neiging het bezit van anderen te
respecteren
|
|
stempels stempelleemtes of
stempeldoublures? Scylla en Charybdis! uitleg |
|
Stichting MIND, MIND, Stichting |
|
stolp entree |
|
Strawinsky, componist uit
de eerste helft van de 20ste eeuw, entree |
|
stroom, Ugandezen hebben een
diepgewortelde traditie van ontbossing. Men kookt traditioneel op hout. Stroom, van de in
Uganda flink vervallende Nijl, is de redding voor de laatste bomen.
|
|
Stsjoertsjie Man
("Security Man") Peter de horlogemaker, ex-politieman en in ieder geval
volgens eigen zeggen pachter van de belastinginning op alle markten in Jinja.
|
|
taal,
|
|
taal (A) in het
hoofdstuk Taal
|
Taal is een kracht |
|
Gesproken woorden zijn in
Afrika afgeschoten energiepakketten, vergelijkbaar met fotons |
|
Wie spreekt bevrucht, het
woord is zaad, vocht dat het oor bevrucht, het oor is een soort vagina, zie verder water |
|
schrijven is modern,
maar schept , net als klok en kalender, grote sociale problemen |
|
Met schrijven maak je geen
taal, geen gesproken woord, maar beeld, en beeld betekent niets zonder gesproken woord |
|
Mijn
mooiste avontuur op schrijfterrein |
|
Beschreven
papier kan ondanks alles toch macht hebben, maar dan wel heel anders dan in het westen |
|
Kagam�: in de meeste
bantutalen zijn er vier hoofdgroepen van zelfstandige naamwoorden voor vier
hoofdgroepen van krachten (Muntu, Kintu, Kuntu en Hantu), maar wat zit er bij elkaar in
��n soort? Verrassend |
|
Muntu (mv. Bantu),
persoonlijke krachten |
|
Kintu (mv. Bintu)
onpersoonlijke krachten ("dingen") |
|
Kuntu (krachten van
tijd en plaats) |
|
Hantu (krachten van
hoedanigheid, vorm) |
|
Iets uit de kintu
klasse (een onpersoonlijke kracht), krijgt zijn kracht altijd van iemand uit de muntu
klasse, een persoonlijke kracht, en het woord ( nommo) is bij die verkrijging het medium. Alles
in de wereld is dus gemaakt door het woord! Genesis: "er zij licht (bezwerende wijs) |
|
De natuur wordt herleid tot
wil, maar dat betekent niet dat er iemand is die het resultaat precies zo heeft gewild. De
natuur is het ongewilde resultaat van strijdende "personen" |
|
persoonlijk
of onpersoonlijk zijn, levend zijn of dood zijn en bestaan,
allemaal duidelijke maar heel verschillende toestanden (hantu) waarin een kracht kan
verkeren. |
|
Je wordt Muntu gemaakt als
je vader je je naam geeft ( nommo) en daarmee een
starters pack vooroudermacht van je (evt. dode) peetvader, magara geheten. Maar zo wordt
ook met het woord een koning gemaakt, desnoods uit een Nederlandse werkloze, Henk Otte |
|
Er is geen wet
van behoud van macht (analoog aan de wet van behoud van energie) |
|
Bemoeienis van
(dode) voorouders ancestors |
|
bomen en water
in de muntu klasse |
|
de bezwerende
wijs: "er zij..." maakt dat het er komt |
|
Ogotomm�li:
nommo, het woord is, water, kracht, zaad |
|
geschreven taal:
in vitro fertilisatie |
|
Bij taal is horen
(afgaan op de woordenboek-betekenis van woorden) onvoldoende, er moet geHoord worden (met
hoofdletter) Horen |
|
Zien en
"Horen" (met hoofdletter) |
|
Diviners zijn
geen zieners maar Hoorders |
|
Muziek, een krachtige vorm
van taal. In Bantoetalen gaat het allereerst om de klinkers, niet om de medeklinkers. Muziek |
|
Dans, na muziek een
verdergaande bekrachtiging van taal de "staande golf" |
|
Visueel ontwerp is
secundair want via het zicht wordt geen macht uitgewisseld |
|
Een beeld kan pas
door het woord iets gaan betekenen (en door het woord die betekenis ook weer verliezen) |
|
Een (geschreven) contract
is een beeld, en is dus op zichzelf niets. Alleen het (gesproken) woord
kan de betekenis geven (en nemen) |
|
westerse
invloeden |
|
Taal,
werkelijkheid en waarheid (een samenvatting van het hoofdstuk taal) |
|
|
taal (B) buiten het
hoofdstuk Taal
|
|
Tabitha onderzoekster van het
Cultural Research Centre.
|
|
taboe, zeer belangrijke,
onschendbare gedragsregels
|
|
telefoon
|
|
Tempels, pater missionaris,
pionier in het onderzoek naar het Afrikaanse denken,
|
|
tender Iemand koopt voor een
bepaald bedrag van de gemeente het recht om een jaar lang naar eigen goeddunken belasting
te heffen op marktkramen. De gemeente is van het gedonder af en hoeft alleen maar in de
gaten houden of ze niet te weinig vraagt. Dat kan door telkenjare biedingen op de tenders
te laten uitbrengen.
|
|
Thomas, Louis-Vincent
alias monsieur e=mc2, Frans filosoof-anthropoloog wiens boek Anthropologie de la Mort aan mij
wordt aangeraden door Kanyike
|
|
Thomas van Aquino,
katholiek filosoof uit de xx eeuw, heilig verklaard wegens zijn rol in de bloedige
verdediging van de kerkelijke aanspraak op het geheel der kennis en waarheid tegen
toenmalige moderne Arabische invloeden
|
|
tijd,
|
|
tijd (A) in het
hoofdstuk Tijd
|
Mbiti: westerse tijd is
dood, mechanisch en oneindig, Afrikaanse tijd is levend, emotioneel. |
|
Waarom
hebben westerlingen de tijdmeting uitgevonden en dwingend opgelegd? Geld is een getal, dus
moest tijd ook een getal worden. |
|
Zamani het geheugen,
het verleden van de Afrikaanse cultuur Zamani |
|
Sasa hoe het, vanuit de
ontstane situatie, verder moet, de "toekomst" Sasa |
|
Wachten in
spanning en zonder spanning, wachten in levende en in dode tijd |
|
Haasten in dode tijd
en haasten in levende tijd |
|
Verleden en
toekomst zijn van wezenlijk verschillende aard |
|
Afrikanen hebben altijd
"tijd zat", maar wat is daar precies aan de hand? |
|
Als iets gekomen
(gemaakt) is, straalt het de hier-en-nu macht (Kuntu) uit Kuntu. |
|
Maak je iets, overschat
je eigen rol in de tot standkoming dan niet |
|
Vraag:
"Hoeveel Londense weken is ��n Ugandese week?". Antwoord: "Zes". |
|
|
tijd (B) buiten het
hoofdstuk Tijd
|
|
Toekomst, Sasa |
|
Toulmin, Stephen,
wetenschapsfilosoof, medeauteur van Wittgenstein's
Vienna,
conc |
|
toezeggingen, afspraken |
|
TTC Teachers training centre,
zo heet in Uganda de pedagogische academie, vroeger in Nederland, toen onderwijzers nog
status hadden en goed betaald werden, kweekschool geheten
|
|
Turf, Billy,
"Graduating" plechtigheden met de zwarte mantel en vierkante hoed type Meester
Kwel is je van het in Uganda. entree |
|
Turgot, zelfstandig
denkend Frans econoom en adviseur van Lodewijk XV en XVI, conc |
|
Tutuola, Amos, auteur
van De Palmwijndrinker,
|
|
typhus, serieuze bacteri�le
infectie overgedragen door luizen, vliegen, mijten en teken. Veroorzaakt algemene malaise
door het ontstaan van gifstoffen in het bloed. |
|
vader allen die verantwoordelijk
zijn voor je zekerheid en veiligheid: je verwekker alsmede al zijn broers, als je een
getrouwde vrouw bent bovendien de verwekker van je man en al diens broers. Bij vaders die
in het westen geen vader heten wordt in het boek de term "vader" vaak tussen
aanhalingstekens gezet.
|
|
vanzelf vanzelfsprekend,
natuurlijk Een West-Friese vakterm, door toedoen van missionaris Piet Korse een
filosofisch-antropologische term geworden op de Rubagaheuvel en omstreken, althans op mijn
streekje, althans tussen Piet en mij. Om te beginnen zij het volgende duidelijk: als iets
vanzelf zo is, dan hoef je dat er niet bij te zeggen vanzelf. Daarom gebruiken Piet en ik
in twee gevallen "vanzelf". Ten eerste om samen te lachen om westerlingen. Zo
van: hier zouden in Nederland de argumenten moeten staan, gelukkig maar dat we hier in
Afrika zijn, dus wij hoeven niet, lekker rustig. Ten tweede: om met verve dingen tegen
elkaar te beweren die we helemaal niet geloven, maar anderen, veelal met een keur van
redenen, wel. Redenen moet je immers wel hebben als je dingen wilt geloven die onwaar
zijn. Die smoezen om iets onwaars te kunnen geloven korten Piet en ik af tot
"vanzelf". In de logica noemt men een woord als "vanzelf" een placeholder,
net als bijvoorbeeld "x", waarmee de wiskundige zegt: hier kun je een getal
invullen, vanzelf.
|
|
Venus van Willendorf
veelgevonden type beeldje dat zo'n 20.000 jaar geleden in Europa werd gemaakt.
|
|
Vergeer, Henk, Henk Vergeer |
|
Verkrampte Kankeraar, De Verkrampte Kankeraar |
|
Verleden tijd:
|
|
verveling:
|
|
vervoer,
|
|
vet, traditioneel een spaarvorm,
waardoor vette vrouwen als mooi worden ervaren
|
|
Vincent Ugandese priester en
secretaris van de bisschop. Heeft getracht zijn hoogleraren van de Urbaniana Universiteit
te Rome in zijn doctoraalscriptie uit te leggen hoe het verbod op polygamie de kern van de
intermenselijke solidariteit, zorg en veiligheid van klassieke Afrikaanse samenlevingen
bedreigt. Niet zoals ik het even samenvat maar met tact van Afrikaanse klasse vanzelf.
Toch was het even lastig voor de heren. Uit welk boek hij dat had, vroegen ze. Ik ben er
in geboren, had hij gezegd.
|
|
vioolfather (van
Margaret),
|
|
visitatiecommissie
Een groep Eminente Geleerden op een vakgebied die zich ertoe leent het werk van hun
collegae aan de Nederlandse universiteiten op kwaliteit te keuren en daarover een rapport
het licht te doen zien. Brengt tegen de tijd dat ze langskomen aan een faculteit grote
commotie teweeg, die ten koste gaat van onderwijs en onderzoek. Er is inmiddels ook een
"metavisitatie" gaande waarbij een groep Eminente Ambtenaren van het Ministerie
rondgaan langs de faculteiten om de kwaliteit van de visitatiecommissies te keuren. Het
wachten is op meer geld voor een metametavisitatie. Met de rapporten gebeurt niets. de universiteit |
|
vliegen, anders dan bij
fietsen ( fiets) wordt bij zweefvliegen gewerkt en je hebt het ook minder in de
hand, kortom het is Afrikaanser.
|
Nu dacht
ik: als ik Olga buiten kan zetten dan kan ik ook vliegen. Lala, mijn felgele parapente,
besteld. |
|
Spanje.Ik zie
niet in waarom die Noren hier omhoog gaan en ik naar beneden. |
|
Toenemende
affiniteit van de schrijver tot thermiekvogels |
|
Gustave
Dor� (uit Miltons Paradise Lost) Satan nadert de aarde: je ziet hem in de rug,
vliegend in het donker met zwarte vleermuisvleugels. |
|
Oorvijgen uit het
transcendente. Het triviale circus van de westerse zwevers. |
|
Het hagelt, maar
niemand weet het. |
|
Slecht weer bij vliegoefeningen leidt mij
naar leger-para Werner Freund, "Der einzige Wolf der autofahren kann". |
|
Groeten
uit de Vogezen: wetten, reglementen, vergunningen, brevetten en bewijzen, hun grenzen, en
wat te doen bij overschrijding. Een crossculturele vlieg-, fiets-, motorfiets- en
autovergelijking van Fransen, Duitsers, Nederlanders en Ugandezen. |
|
Hier zal ik
nog wel even een paar dagen van moeten bijkomen. |
|
De band
tussen Lala en Afrika verdiept zich |
|
Werken
versus vliegen, het "af willen hebben" versus beleefd, oplettend en respectvol
wachten tot het komt, je parapente als poetsdoek gebruiken of ermee wegspringen, kortom
het westen versus Afrika. |
|
Nogmaals Marabus |
|
Wie zweeft
ori�nteert zich anders: het Global Positioning System in Afrika |
|
Prooi en lucht:
de rol van zwevende gieren. |
|
Zweven,
de Afrikaanse levensopvatting |
|
Indi�rs vliegen
op tapijten. |
|
Aanvraag
reiskostenvergoeding voor gemaakte intercontinentale flitsreis van geest Nabamba
voorshands afgewezen wegens onduidelijkheid aangaande transportmiddel. |
|
Vliegen,
een aanlokkelijk Afrikaans alternatief voor dat vreselijke westerse "helpen" van
Afrikanen. |
|
Is
Nabamba met het zweefzeil te imponeren? |
|
"En
dan ga ik 's middags even wat vliegen van de Wanyange heuvel" |
|
Nog een
voorbeeld van magisch vliegen |
|
De vlinder en de
lucht |
|
Thermiek is macht
macht |
|
Raid on Entebbe
|
|
|
voedsel, eten |
|
Vrede "Enkabi" in Lusoga. Over vrede
praat je het makkelijkst tegen mensen die denken dat jij een oorlog zou winnen. Maar je
hebt ook het Enkabi Centre van
Picavet |
|
Vreselijke Vriend, Mijn, Lubogo |
|
Voltaire, Frans filosoof uit
de achttiende eeuw, schrijver van het onmisbare boekje Candide
|
|
volwassenheid,
|
|
voorouder ancestor |
|
Voorzitter (van het college van bestuur van de Alva
Universiteit) De Voorzitster |
|
vrouwen,
|
|
wachten
|
|
wapens, wapens zijn in Uganda,
net als homosexualiteit, verboden
|
|
waragi, Ugandese naam voor
"Schnapps", eigenlijk iedere sterke drank, maar meestal gestookt van gierst of
een andere graansoort.
|
|
water, watermachten, zoals
rivieren, beken, kanalen, alles wat met water te maken heeft valt, net als houten wezens
zoals bomen (zie dus ook hout), in de muntu taalklasse, de
klasse van personen, waar de mensen en de geesten toe behoren. Rivieren e.d. zijn ook
meestal geesten, water is leven bij uitstek, water bevrucht immers, brengt het leven, net
als zaad.
|
Wie water ziet, ziet
ejaculerende natuur, zegt Ogotemm�li |
|
het woord is water, wie
spreekt bevrucht, het woord is zaad, vocht dat het oor bevrucht taal |
|
Kagam� over
de muntu klasse Kagam� |
|
praten met Mama Jane over de
Muntu klasse |
|
Mama Jane:
"dat hebben ze daar neergezet ja" |
|
mijn moeder
besluit het waterleidingbedrijf de "waterpiet" te noemen. |
|
de tijd
is van gelei: het regentonprobleem (waarom je die zo weinig ziet) |
|
In het water zit
in Afrika zelfs zoveel leven dat je het moet koken, niet alleen het putwater, maar ook het
leidingwater, anders word je ziek, zegt de radio, maar dat betekent natuurlijk niet dat we
het ook gaan doen. cholera, |
|
maar
als een ander waterputten en dichte beerputten voor je maakt is het toch wel een gemak
(Dawda) |
|
regen |
|
|
werken,
|
|
wetenschap: in
het westen: de exploitatie van het menselijk bijgeloof. Wetenschap is nuttig nut. In Afrika is wetenschap: het op goede voet staan met de
krachten in de natuur krachten |
|
White Fathers ��n van de vier
katholieke congregaties die in Jinja een formation house hebben waarvan de pupillen naar het Philosophy
Centre Jinja op school gaan. |
|
Wijnand Mill Hill
missionaris, oorspronkelijk in Kamuli, oprichter van de Kamuli
Brass Band, in de periode van dit boek in Jinja als formator in het Mill Hill Formation House, . |
|
wil, alles wat er in de wereld
gebeurt komt in de traditionele Afrikaanse gedachtegang doordat krachten
met een wil macht uitoefenen om hun doelen te bereiken, hetgeen vaak niet lukt
vanzelf vanzelf
|
|
Wilde, De, Mr. Matte�s Marcus
Lucas Johannes de Wilde |
|
Willem, zie, tot zijn eigen
leedwezen: Blote Willem |
|
witchcraft,
|
|
Wittgenstein,
omvloedrijk westers taalfilosoof uit het begin van de twintigste eeuw
|
|
wolvenring, naam voor de
fantasie leefgemeenschap waarmee de schrijver zijn omgeving, met name de Kafuko's
de stuipen op het lijf jaagt.
|
|
wonen,
|
|
Woody Allen, komiek,
filmmaker, entree |
|
woord, een in een Hoorbaar
(met hoofdletter) geluid door een afzender verpakt stuk macht dat bij ontvangst jouw
energietoestand verandert
|
|
Wubbels, Herman,
missionaris entree |
|
zang, alles begint met klappen, de hand spreekt, en heeft een toon. Dan komt het dansen. Dan wat wij in het westen "muziek" noemen muziek. En voor muziek is zang ��n van de middelen.
|
|
zamani als eerste benadering is
het het beste aan "verleden tijd te denken.
|
|
Zedelijk, Hoogleraar en Decaan
van de Faculteit Wijsbegeerte van de Alva Universiteit, voorganger van Prof. de Graaf.
Schorste op 17 juni 1998 om 11:34 uur een vergadering van zeven personen maar weet zich
daar sindsdien vooralsnog niets meer van te herinneren. De Jurist ( De
Jurist), die er niet bij was, doet sindsdien voor hem het woord. entree |
|
ziekte, westerse propaganda en
collectes over enge ziektes en kleurenfotoos van enge aandoeningen in Afrika zijn een
goede manier om het toerisme af te schrikken en zo om te leiden naar landen waar het
westen er meer aan kan verdienen. Maar je kunt in westerse landen toch veel viezere fotoos
van ziektes maken?
|
|
ziel prooi voor ex-Mesopotamische religieuze stromingen. Het
lokale, onafhankelijk verklaarde ex-Mesopotamische restant van de koloniale overheersing,
de Anglicaanse Church of Uganda, is op zijn retour: zij verliest door geldgebrek zielen
aan rijkere moslimsekten uit Arabische landen en rijkere christelijke secten uit de USA.
De katholieken zijn ook aan de verliezende hand, hoewel ze meer te besteden hebben.
|
|
zien, Horen
(met hoofdletter H) |
|
zonde in een ex-Mesopotamische religie word je geacht zonden
te hebben en dan God om vergeving te
bidden. In Afrika doet men het keurig als het wat oplevert, maar het kwartje van de zonde
valt niet echt. Het idee van schuld wordt niet echt begrepen, omdat schuldgevoel in de
Afrika niet wordt gecultiveerd. Wel heeft wen in de gaten dat andermans schuldgevoel geld
kan opleveren, vandaar dat veel gehamerd wordt op leed aangedaan door mensen die over geld
beschikken ter compensatie (excuses voor de slavenhandel van westerlingen etc.). Leed
aangedaan door mensen die geen middelen hebben voor schadevergoeding (Afrikaanse koningen
die hun eigen volk verkochten en buurstammen, die mensen tot slaven maakten en
doorverkochten aan blanken die slaven dus alleen maar kochten en niet zelf
maakten) wordt snel vergeten. Zelf heeft men in Afrika weinig zondebesef, daar geldt het
recht van de sterkste (ook het recht van de sterkere om zijn zijn kracht wel of niet in
het belang van een zwakkere aan te wenden, n'guono) en iedereen weet dat.
|
|
Zoni Schrijver, maker van collages
van bananenblad, pleegvader van een groepje thuisloze kinderen en uitvinder van de "innovation", een weefmachine die de traditionele
schuin gevlochten palmblad matten kan maken
|
|
zorgen, zorgen moeten er zijn.
In Europa moet daarvoor worden gezorgd. Dat is een belangrijke taak van de massamedia daar
(miljeu, bedreigde dieren, Afrika, pedofilie). Moslimfundamentalisten maken dankbaar
gebruik van die westerse behoefte aan zorgen, want ze weten dat de westerse journalist aan
ieder verdachte beweging een profijtelijk nieuwsbericht overhoudt. De westerse media
zouden bijna (of helemaal?) zelf bommen gaan leggen als ze een tijdje nergens afgaan. persvrijheid. Als je echt zorgen hebt, zoals velen in Uganda,
vallen zorgen verrassend mee. |
|
zuster, de dochters van je
vader en van zonen van de vader van je vader, maar je kunt het beter te breed nemen dan te
nauw
|
|
zweven vliegen |