Crt 151201 Lastedit 20-12-27

Wanhoop en Volharding
Relativity theory Deel 2: begraven onder de wiskunde ( Deel 1)

Beste vrienden,
Waarom horen jullie niets meer van mij? Ik ben erg saai geworden. Ik studeer de hele winter al stukken wiskunde die ik nodig heb om de relativiteitstheorie te begrijpen. Gelukkig zit in het prachtige Noord-Groningse dorp Warffum een geweldige middelbare school leraar, Herman Hofstede, die een schoolwiskunde website heeft gemaakt die een ezel nog kan begrijpen. Hij maakt ook veel uitlopers die je op school niet krijgt.

... Warffum (hier kan ik uren naar kijken want ik kom zelf uit Groningen) ...

En deze held Hofstede schrijft dan ook nog het toneelstuk van de leerlingen met hemzelf luidkeels op toneel als levensechte patser met een pet op waar overal bankbiljetten onderuit steken.

... Herman Hofstede van hhofstede.nl wellicht de beste schoolwiskunde site ter wereld, maar in het ... Nederlands! (als het nou Gronings was) ... in volle actie! Ik zie daar een bodymicje maar die zal de regie hopelijk toch wel uit hebben gezet ... foto van de prachtige schoolsite van Hogeland, och was ik maar weer 11 en mocht ik er maar heen ...

Inmiddels heb ik al nachtmerries waarin ik op hhofstede.nl klik en "Page Not Found", krijg. Bij navraag blijkt hij dan in Warffum onder een koe gekomen en overleden. Uit veiligheidsoverweging wilde ik zijn hele site al downloaden maar daar steekt zijn server een stokje voor. Het blokkeert. Ach het leven is vol angst en onzekerheid. Mocht er een wereldramp geschieden dan zijn mijn ogen slechts nog gericht op Warffum. Het zijn tegen de 1000 webpagina's wiskunde en alles glashelder.

... kinderen! grote mensen hebben het vaak over dingen waarvan ze dan later zeggen dat ze niet bestaan. Kabouters, Sinterklaas, Onze Lieve Heer. Bij mij in de straat was toen ik 60 jaar geleden een zusje kreeg nog een lieve mevrouw met een verhaal over een ooievaar waarmee ik opgewonden naar huis rende om mijn moeder op stang te jagen, want die moest van een eend al niets hebben. Helaas het lukte niet. Ik kreeg een saaie preek over sex en buiken. Nou ja. Maar wat doe je als de grote mensen het andersom doen en zeggen dat wortel b²-4ac niet bestaat als b²-4ac negatief is? Gewoon opschrijven op proefwerk natuurlijk. Later kom je vanzelf in een klas met een soort bovenmeester die toegeeft dat het toch bestaat. Ik weet ook niet waarom grote mensen altijd zo mal doen. In ieder geval, maar dat weet je vast al, met grote mensen moet je vre-se-lijk oppassen! Altijd je eigen hersens gebruiken!

Maar Herman Hofstede is ... ja, erg genoeg ... toch maar een aanloopje. Uit het studentenhonk van beta RU Utrecht heb ik stapels dictaten moeten betrekken, waarvan sommige wel 5 euro 41 kostten (je kunt pinnen). Zelden zo'n dure hobby gehad: al die grote schrijvers uit de wereldliteratuur waar ik jullie altijd de stuipen mee op het lijf jaag Summary rewrite of main works by James Joyce, Robert Musil and Marcel Proust (400 p.) staan immers gratis op internet. De eerste dictaatmaker die ik te grazen nam - en hij mij - was Dr. Wepster van de Faculteit Wiskunde. Niet dat ik hem ooit gezien heb. Ik heb dat ding mee naar de Linge genomen. Ik begrijp niet hoe die studenten dat leren in een blok van zes weken met nog drie andere vakken erbij. Ik dee alleen over dat gele ding zeven weken. Maar ja ik tuur wel eens een dag naar de andere kant van de rivier en denk dan: "verdomd hij heeft toch gelijk". Dat zal op de universiteit wel niet mogen.

Misschien moet ik toch eens een blog maken. Dat zou dan zo verder gaan:
Recht tegenover het dictatenhok staan de natuurkundestudenten in hun koffieruimte te kletsen.
"Is hier ook een student ART?" vraag ik.
"Wat is ART?"
"Algemene Relativiteitstheorie"
Nee die kun je beter via de docent zoeken.
Lussen die geen koffie?
Ik docenten mailen. Maar die antwoorden niet. Waar zijn de tijden dat een vreemdeling, gevlucht uit Moravië voor de "Katholieke-wedergeboorte" (een soort ISIS maar dan nog veel moorddadiger), niet na overhandiging van een homo-cursusboek naar een asielzoekerscentrum werd afgevoerd maar ... recht voor de Universiteit van Leiden van zijn schimmel steeg en hartelijk welkom werd geheten door de professoren!

... waar zijn de tijden dat een voor levensgevaarlijke godsdienstgekken gevluchte vreemdeling voor de Universiteit van Leiden van zijn schimmel sprong en hartelijk welkom werd geheten door de professoren! ...

Dat is zowat 400 jaar geleden. Zo'n man stelde zich dan voor ("Comenius"), legde uit wie hij was en stond de volgende middag met al zijn spaarcentjes nog op zak en een lichte kater van de hartelijke ontvangst zijn eerste voordracht te geven. Alles, van onthaal tot college, in het Latijn natuurlijk, het stikte toen trouwens ook van voor levensgevaarlijke godsdienstaggressie gevluchte Fransen. Die hoefden ook echt geen Nederlands te leren en dat deden de meesten ook niet. Ze noemden hun wijk in Amsterdam bijvoorbeeld "Le Jardin". En de Nederlanders namen dat braaf over: de Jordaan. Niet het inburgeren van de buitenlanders maar het uitburgeren van de Nederlanders wordt tegenwoordig beschouwd als een belangrijke verklaring voor onze welvaart in de Gouden Eeuw.

Goed. Dat met Comenius is vast niet helemaal precies zo gegaan: hij zal bijvoorbeeld wel een paar aanbevelingsbrieven bij zich hebben gehad, waar ik wel naar zou kunnen fluiten en tot overmaat van ramp staat hij helemaal niet op dat schilderij dat van een onbekende promotieplechtigheid te Leiden uit die tijd is. Maar zoals vaak zit ik er niet ver af, zeker als ik mij bij de grote lijn houd en eenvoudig zeg: waar blijft de tijd? 

Affijn, mijn life style is er al tientallen jaren scherp op afgericht niemand nodig te hebben en een happy single te zijn op alle assen. Ik had er vroeger al een stronthekel aan urenlang apekool om mijn oren te krijgen bij dat collegelopen. Dee het ook niet, wat later lastig bleek met solliciteren, Einstein schijnt op dat gebied ook het een en ander te hebben meegemaakt. Maar al dood, net als Gauss, Lorentz en Minkovsky, en alles van echte waarde staat gratis op internet, dat is de andere kant van de zaak: vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan, ik heb 10 Gieg draadloze breedband per maand hier buitendijks!

... die rode tape om die passer-arm is om bij draaibewegingen in de lucht de armen uit elkaar te kunnen houden als assen van een vlak in de ruimte, belangrijke oefening want ruim voldoende om een mens met hersens een ferme hoofdpijn te bezorgen, zeker als je er nog een potlood bij pakt als derde as, en laat dat vierde potlood helemáál maar liggen ...

... In een driedimensionale ruimte kun je een R in acht standen omkeren, straks als ik de vier in ga zal dat dus zestien keer kunnen, kan ik niet beter stoppen? Hoewel je dan als je twee linker handschoenen kwijt raakt niet een van die twee rechter binnestebuiten hoeft te peuteren: je kunt van een rechterhandschoen door omkeren in 4D een linkerhandschoen maken, de voering blijft binnen zitten (las ik bij Ludwig Wittgenstein, ook zo'n typje als Einstein, daar stierf het toen een tijdje van, zie prachtig boek voor niks: tik in Google: "Toulmin Janik, Wittgenstein's Vienna pdf"). 

... Na studie van de vectoren van de Dr. Wepster van de RUU kun je zo aan de slag in de zagerij ...

Ik ken privé een gepensioneerde hoogleraar natuurkunde. Maar die begint nu ook voor mij weg te lopen. En een oud-hoogleraar die in zijn jeugd in de matrixen heeft gepresteerd. Maar die wilde er niet aan dat -2 een wortel van vier is, en blijkt (met "blijken" bedoel ik tegenwoordig: Google) de hele professie achter zich te hebben. Daar kan ik absoluut niet in meegaan want dan kom ik er niet uit, maar ik heb hem snel bewonderend gelijk gegeven want er wordt daar zeer goede wijn geschonken. Dan tenslotte, wandel ik nog wel eens in de duinen met een oud-hoogleraar formele wetenschapsfilosofie die ik er ernstig van verdenk te kunnen Lorentz-transformeren of erger. Maar toen ik hem een keer een plek aanwees waar Einstein zich in een geweldig leuk boekje voor leken per ongeluk verschreven had [details] vond hij het toch wel duidelijk.
Hoe nu? Ik sta er alleen voor! Misschien moet ik die ART maar gewoon zelf opnieuw bedenken. Dat deed Einstein tenslotte ook. Alleen kende die héééééél veel meer wiskunde. Dus daar begint het mee. En dan ontdek je hoe slim bijvoorbeeld die Gauss was, meer dan 200 jaar geleden terwijl de rest elkaar nog te paard bij de honderduizenden met bajonetten doorstak in opdracht van de hoge heren.

Je moet wel ergens tegen kunnen: het is de gewoonte onder moderne docenten in gevorderde natuurkunde om teksten af te scheiden waarin de éne na de andere formule neer wordt gekwakt met droge korte tekst er tussen als ".... echter ...", ".... waarbij ...", ".... vergeet niet dat ..." en boem mag je de volgende joeger opvangen. Ik zocht weken naar de betekenis van een op de kop gezette Δ. De Google-balk weet met zoiets geen raad vanzelf. Wordt naar hartelust voor van alles gebruikt maar bleek in mijn geval gewoon raakvlak te betekenen! Ja je moet er een beetje een puzzelrit van maken want anders kan Jan Rap en zijn maat het straks nog lezen. Uit dien hoofde wordt de lezer meestal geacht zelf maar te bedenken wat de variabelen betekenen. Bij de beta opleidingen in Rusland schijnt het nog zo veel erger te zijn dat zelfs Westerse gevorderden met ook nog gedegen kennis van het Russisch hun tanden breken. Daarover verbaast men zich zelfs publiekelijk op internet. Als verklaring geeft men dat studenten opleiden duur is en dat de slechten in Rusland dus zo snel mogelijk moeten afvallen.

Het komt erop neer dat men in deze kringen te slim is om trage hersens als de mijne te begrijpen. Je inleven in mensen die ontzettend veel minder slim zijn dan jij zelf is een moeilijke klus, daarom zijn geniale nerds meestal niet zo goed in lesgeven en leiding geven, met verbazende uitzonderingen als Bill Gates (leiding) en Einstein (les)).

Gelukkig heb je hier en daar kenners die goed neerhurken als ze hun formules uitleggen. De bachelor-inleidingscursus RUUtrecht waar ik bij ging zitten (zie deel 1 van dit blog) hoort daar bij, maar zet je op enkele gevoelige plekken zo op het verkeerde been dat je er nooit meer iets van zult begrijpen als je dat niet in de gaten krijgt, wat mij goddank nog juist lukte. Maar je hebt ook N. van den Bergh, die zo aangenaam overkomt dat je je gaat afvragen of hij Nico dan wel Norbert zou heten. Met hem en de bovengenoemde wiskundeleraar Herman Hofstede en Wepster zou ik graag eens een avondje op mijn kosten doorzakken met verversingen van hoge kwaliteit. Mijn intuïtie zegt mij dat ze alle drie ook graag een prijzige sigaar in de hens jagen (die tanden van Hofstede - zie foto boven - zien er wat dat betreft veelbelovend uit).

Ik kan al vierdimensionaal roteren (Wepster! - hoewel dat met die handschoen nog niet is gelukt) maar dat is nog niets, want dan moet je nog leren dat te doen met imaginaire hyperbolische cosinussen. Dan krijg je de tijd als een soort extra ruimte. En afstand reken je ineens niet meer over drie maar over vier assen en gelijke afstand is niet meer op één cirkel rond het punt maar op één hyperbool. En dan ben je nog nergens. Want in zwaartekracht of electromagnetisme gaat het hele zaakje dan verbuigen, en dan zijn de rapen echt gaar, want want krom blijkt dan lang niet zo krom als je dacht. Dit is echt onwijs cool moeilijk niet-euclidisch, o jee, o jee.

Wiskunde, wiskunde wiskunde. Om gek van te worden. "Wanneer kan ik nou eindelijk beginnen?", dacht ik ongeduldig. Maar ik heb het antwoord gevonden: we zijn al begonnen. Relativiteitstheorie is alleen maar wiskunde. Als ik het over twintig jaar begrijp en ze leiden me dan rond op een of andere giga sterrekundige sensor kan ik weer helemaal overnieuw beginnen: "waar is dat draaiknopje voor?". "O dat weet ik niet, dat wordt bediend door Dr. ... die daar twintig jaar voor heeft doorgeleerd". "Dus Dr. ... weet overal van?", "Nee hij kan alleen vertellen of dat knopje goed staat, en Prof. ... begrijpt dan weer wat er op het scherm komt". Wil je tevreden zijn over jezelf hou het dan bij Socrates: "het enige dat ik weet is dat ik niets weet". En tel je zegeningen: dat je voor de prijs van een studentendictaat zo'n prachtige Cubaanse sigaar mag roken die je zelf niet eens kunt rollen!

Maar nee, met een keus voor Socrates zou ik me laten kennen. Dat gaat me te ver. To know or not to know, that is the question. We gaan door!!  De dood of de gladiolen! Luctor et Emergo! Verdorie!

... als je gewoon zegt dat het euthanasie is krijg je heel binnendijks Nederland achter je ...