Created  04-10-10
Last edited 14-08-20

Groeten uit Soroti
 

Beste vrienden,

Eergisteren reisde ik af naar Soroti, in Teso, het woongebied van de Teso-stam in Oost-Uganda (kaartje). Vorig jaar juli kwamen daar de LRA-rebellen van Kony een bezoekje afleggen, wat voor hen een heel eind lopen was, want die zitten normaal in Zuid-Sudan.
De schrik was groot. De familie van Richard, een Teso, house keeper van Father Picavet, was er spoorslags rennend vandoor gegaan zonder iets mee te nemen. Naar Soroti, de hoofdstad van Teso, een kilometer of 20 naar het Zuiden. Op zijn eigen land woonden zijn moeder, grootmoeder, vrouw Immaculate (1981), dochtertje Barbara (1999) en zoontje Colin (2002).  Opa woonde met een andere vrouw en kleinkinderen op het buurland.
Inmiddels zijn er milities van vrijwilligers ingesteld, die het grootste deel van het afgelopen jaar al niets meer te doen hebben, want die kinderen (het zijn meest kinderen) zijn al lang ver weg. Heel ver weg. Er is inmiddels een verdrag tussen Sudan en Uganda, de Ugandezen mogen Kony in Sudan achtervolgen en hij wordt niet meer door Sudan gesteund. Kony is dan ook alleen nog maar aan het vluchten en tijd voor het bedenken van een actie is er niet meer, laat staan geld voor het uitvoeren. Voor wie het niet weet: kogels zijn best duur.
Maar al zijn er al veel terug naar hun hutten en hun land, bij de Teso mensen zit de schrik er goed in. Richard's familie zit zelfs nog in Soroti.
Gisteren kwam ik daar aan met Richard, de laadbak van mijn pickup vol door Richard in Jinja verzamelde spulletjes. Hieronder zijn we al uitgeladen en bezig met een clubje naar Richard's land te gaan:

Deze hut staat aan de rand van Soroti op een terreintje bewoond door mensen uit de plattelands dorpjes. Het is (ja, het BESTAAT!): een huurhut. Heb je ooit! Kost 4 euro per maand, een rib uit hun lijf. Ze gebruiken momenteel drie huurhutten. Het lijkt voor westerse begrippen wel een soort campingterrein, al heeft het toiletgebouw beerputten van vier meter diep. Eerst voel je je drol gaan en even later hoor je een doffe plof in de diepte. Ik had eigen WC papier mee maar zelf gebruikte men recent met Kiswahili beschreven briefpapier van een pastoor, briefhoofdadres Bussum, blijkens het uiterst korte telefoonnummer aangemaakt in de dertiger of veertiger jaren.
Dat was een prachtige multiculturele bijeenkomst, ik daar met mijn pickup met 12 V stroom en daarop werkende computer etc. etc. naast die hut waar ze sorghumpuree met koeienvlees voor me kookten op houtskoolbrandertjes. Ze hebben hier aan de rand van de stad Soroti stromend water en electriciteit. Dat is natuurlijk voor hen een ongehoorde luxe, maar ze kunnen ze het dan ook eigenlijk niet betalen. Bovendien was er deze avond power cut. Ik bood mijn 230 V 300 W stopcontactenpaneel aan, maar stekkers bleken ze ook niet te hebben. Toen hun ene kaars op was hebben we het verder maar gedaan met de 12 V TL op mijn pickup.
Na de meubeltjes uitgeladen te hebben gingen Opa (de vader van Richard), Richard, zijn kindjes Apio  (Christian name: Barbara) en Epiru (Christian name: Colin), en een oomzeggertje van Richard op de 25 km onverharde weg naar hun land. Dit is Colin:

Het kan niet worden ontkend: de natuur is opgebloeid in dat ene (!) jaar schrik: het barst van de warthogs, ree- en hertachtigen, eekhoorns. De inderhaast achtergelaten gedomesticeerde varkens hebben ook hun eigen  plan getrokken en planten zich op eigen gelegenheid voort in familiegroepen naar het model van de verre neven en nichten, de warthogs (wrattenzwijnen). Zelfs de python vertoont zich weer in de beschaving, wat hem natuurlijk duur komt te staan. Op de foto onder is hij (bijna twee meter), al eenvoudig met de panga om zeep geholpen

Wat zou zo'n kanjer van een python levend waard zijn op de dierentuinenmarkt? Daar hadden ze wel een hutje van kunnen repareren vermoed ik zo. Maar misschien mag je ze zelfs niet eens vangen. Ministers van miljeu hier willen natuurlijk ook graag hun vrouw de boodschappen in Kampala laten doen met een mooie witte Range Rover, dus die laten zich graag voor zo'n wetje omkopen door westerse ecodwepers met westers regeringsgeld. Maar ondertussen begrijpt iedereen het prima: deze "beschermde" diersoort, die echt wel een hele baby door de strot kan krijgen, kun je natuurlijk niet om je boerderij hebben. Op handhaven van de voor westerse window dressing aangenomen wet staat natuurlijk electoraal verlies.
De groei van de wildstand in dit ene jaar van ontvolking op het conto van de grote natuurbeschermer Kony zal zeker in eenzelfde periode weer ongedaan worden gemaakt; herten, bokken en warthogs zijn natuurlijk een welkome aanvulling op de voorlopig door verwaarlozing nog schrale oogst. We zijn hier natuurlijk ook niet met natuurbehoud bezig, dat is namelijk niemand in Afrika, maar zelfs niet met, waar men op sommige plaatsen wl aan doet, ecotourism.

Ecotoeristen stuur je naar enkele dunbevolkte gebieden waar je de beesten bijvoedert en de stroperij met de kogel bestrijdt. Een soort dierentuin zonder hekken, behalve die slagboom over de weg, waar de bezoeker even halt wordt gehouden voor het leveren van een imponerende bijdrage (n twee bruto lokale maandsalarissen per dag) aan het bestrijden van het Ugandese begrotingstekort. Ik ben er een keer doorgereden, maar voor het veel lagere tarief voor "residents of Uganda", verworven door er op de wijzen dat ik mijn vervoermiddel, een crossmotor, toch wel niet in het vliegtuig meegenomen zou hebben. Dat leverde mij Goddank de zege. Hoe dan ook: wildparken zijn de hobby van blanken, dus die moeten er dan maar voor betalen. En dat doen ze.

Enfin, aangestaard door kinderen met schalen koeienpoep op hun hoofd (daarmee bestrijken ze hun vloeren die, eenmaal droog, glad en keihard zijn) bereiken we, even voorbij de zwartgeblakerde resten van de kerk (ook hutarchitektuur, dus zal meteen goed gefikt hebben), de compound van Richard.
Droef bekijken we de restanten van de compound waar zijn vrouw, moeder, grootmoeder, zijn twee kindjes en zelfs nog een soort tante en haar kindje zich van hebben kunnen bedruipen.

Deze daken zijn op zich nog wel zonder al te veel kosten te repareren maar alles was inderhaast achtergelaten en wat van waarde was is gesnaaid: deuren, schoppen, panga's, stoelen, water tanks, tafels, pannen, borden, bedden, matrassen. Dat komt voor deze compound en die van Opa samen neer op een waar fortuin, namelijk 250 euro. Gewoon niet te doen: Richard verdient 75 euro in de maand, en zijn vader, opa, heeft een onderwijzerspensioentje, en dan moet je denken aan 10 euro of zo. Toch zijn ze al een eind. Richard heeft al zo'n 50 euro. Maar dat is dus niet genoeg.
Zijn dochtertje Barbara ziet het wel zitten. Als ik een kapotte stoel en een aarden pot die niet gejat is voor de deur van de keukenhut zet begrijpt ze precies wat de bedoeling is, al begrijpen we elkaars woorden van geen kant: stralend poseert ze voor de foto.

Nou, dat is wel duidelijk, waar die graag weer wil wonen, of niet?

Terug in Soroti heb ik heerlijk bij ze gegeten en geslapen - voor het eerst in de pickup. Maar aan zo'n straat, met stof opwaaiende vrachtauto's, naast een kapperszaak die de radio de hele dag hard overstuurd aan heeft om duidelijk te maken dat men open is, nee dat kan mij toch niet bekoren. Gelukkig moesten we de volgende dag weer naar hun heerlijke stille compound ver van de "beschaving" om nog wat voorbereidend werk te doen voor de terugkomst: sinaasappelbomen planten, en wat mensen huren voor wat klusjes (zand brengen voor het bakstenen huisje dat Richard aan het bouwen is, en het maaien van het onkruid ter voorbereiding van een opnieuw ploegen en inzaaien van land).
Als ik weer in Soroti terug ben op de "camping" heb ik er helemaal geen zin meer in. Ik doe nog mee aan de lunch, posho (maispap la de Italiaans polenta) met rundvlees, en dan ga ik maar weer eens.

Hopelijk is mijn volgende bezoek weer op die prachtige stille plek aan het moeras een dikke twintig kilometer ten Noorden van Soroti, die ik zonder GPS niet eens zou kunnen vinden.

Richard's Project met grote P op zijn land daar is een bakstenen huisje. De funderingen staan er, en de muren tot het niveau van de toekomstige kozijnen. Trots toonde hij mij eerder al een recente foto. Die heb ik voor jullie even op de scanner mogen leggen:

Kosten tot nu toe: 300 euro. Een rib uit zijn lijf vanzelf.
De totale kosten gaan 1000 euro bedragen, hij is dus, na drie jaar, op een derde.
In 2010 zal er dus een bakstenen huis naast de hutje van hut en riet staan. Barbara zal dan 11 zijn, Colin 8.

Groeten, dus,
Bert