990729

Afrikaanse geesten op de Col d'Epine
Schrijven boven de wolken

Haut Savois, boven de wolken, 29 juli 1999

Ik mag van mezelf niet vliegen. Ik wil hoog op een berg, boven de wolken met voldoende voedsel mijn gedachten over Afrika op een rijtje zetten. Vooral de manier waarop men denkt over kennis en waarop men met kennis om gaat. Vroeg of laat had dit een keer moeten gebeuren. Je moet wachten tot het komt. Nu komt het.
Bij het bestijgen van deze col kom ik allerlei wonderlijke zaken tegen. Dat kan geen toeval zijn.

Een vuur etend paard bijvoorbeeld:

En een ark vlak onder de boomgrens

Allerlei stukjes en brokjes Afrikagedachten gingen in elkaar passen. Nu hopen dat dat komt omdat ze zo ook echt in elkaar horen en dat ik niet slachtoffer ben van eigen vindingen. Daar zijn genoeg anderen voor, prent ik mij in om mij van mijn remmingen te ontdoen, om dat later te toetsen. Mijn superieur, Prof. Admiraaltje, niet natuurlijk. Die pleit immers inmiddels tegen het mij verstrekken van mijn gedeeltelijke reiskostenvergoeding omdat het allemaal niet "wetenschapsfilosofisch relevant" is. Wel de stafmensen van Dalfovo aan de Makerere Universiteit, Piet, Kanyike en zo veel andere Ugandezen die ik het niet ga laten lezen, maar er wel over ga vertellen, zodat ik op hun gezichten de reactie kan zien.

Het is een soort geboorte, zo’n verhaal over "hoe het zit". Je verwacht het, maar je weet niet wanneer het komt. Het is een kwestie van oplettend en respectvol afwachten. Zoals wanneer je klaar staat op een berg en het goede windvlaagje moet komen om weg te vliegen. Lala heeft mij geholpen. Ik had verwacht dat het schrijven van het "logische" verhaal gepaard zou gaan met heel veel teruglezen in het dagboek. "Hard werken", dus. Dat blijkt niet nodig. Het dagboek blijk ik juist te hebben geschreven om de bouwstenen in mijzelf te vormen. Ik heb er geen letter meer in hoeven te lezen voor het schrijven van dit stuk over "kennis in Afrika". Alle idee�n waren er, alle goede voorbeelden kwamen vanzelf opborrelen, de verte, de wolken en een enkele onweersbui die aan mijn auto schudde bleken voldoende. Hier en daar kwam iets nieuws, bleek een oude Afrikaanse ervaring een voorbeeld te zijn van iets anders dan ik toen dacht, bleken dingen verwant te zijn zonder dat ik het al wist. Maar het meeste had er al gezeten. Ergens in mijn hoofd. Of ergens anders, op weg naar mij. Het moest er alleen uit. Alleen nu in een logische volgorde. Niet als dagboek. Het lijkt soms wel alsof ik het altijd al geweten heb. Zoals je soms denkt dat je een liedje altijd al hebt gekend.

Aan dat verschijnsel zullen de Afrikanen ook wel denken als ze zeggen dat je kennis niet opdoet door onderzoeksarbeid, maar dat je juist absoluut niet moet werken ontvankelijk te zijn voor wat je voorouders je aan kennis willen geven.
"Alsjeblieft", zeggen ze dan ineens, je weet niet wanneer, "voor jou!
Je zult maar net aan het werk zijn.
Mis je het.
Komen ze voorlopig niet meer terug.
Heb je nog ruzie ook.
Na twee dagen schrijven is het af. Ik kan douchen.

______
Noot uit 2013: zie nu PHiLES afdeling Africana