Greetings Home

PHiLES home

Bert Tells What He Reads

Caesar over Galliërs en Germanen

Les Deux Alpes, 000620

Deze email moest ik even bewaren, vond ik, omdat ik vond dat mijn hier volgende bewering wel kras was, maar ik blijf er bij:

Vandaag was de mooiste dag van mijn leven

En wel hierom: ik had mij voorgenomen mij van de startbaai op 1645 m, vrijwel loodrecht 800 m boven het dal, omhoog te laten blazen naar 2000 m. Ik vond dat ik dat vandaag moest kunnen durven. En zo geschiedde. Dan voel je je ongeveer bij de toppen van de Alpen, er zijn er natuurlijk nog een paar in de buurt hoger, maar niet veel.
Dat vond ik wel mooi genoeg voor vandaag. Dat houdt in: boven het dal gaan vliegen en rustig wachten tot je weer om het niveau van de start-en-landingsplek bent gezakt.
Terug daar, keurig aangevlogen begon het nog even door te waaien. Omhoog. Als een blaadje in de wind ging ik weer de hoogte in, al had ik de punten van mijn scherm als oren ingeklapt. Achteruit de berg op. Ik wist dat het thermiek was, warme stijgluchtbellen, en geen echte horizontale wind, dus dat ik niet achter de berg kon waaien. Nadenken wat mijn tax was voor vandaag had weinig zin. Er viel niets te kiezen. Ik klapte de oren maar weer uit en dacht: het zij zo, het zal mijn tijd wel duren, over een uur is de zon onder en dan zak ik vanzelf naar beneden. En ik was naar de wc geweest.  En zo werd het zonder dat ik er mijn best voor hoefde te doen opnieuw 2000, en 2100, en daarna heb ik niet meer gekeken.
Boven de bergen heb je op zo'n dag als vandaag, hoge druk, geen wolken, "blauwthermiek" heet dat, geen turbulentie, geen plotselingen rukken, je hoort je touwtjes vredig suizen in de wind. Mijn autootje, althans het zilverkleurige Ruandese vluchtelingententzeil was op het parkeerterrein, dat toch ook al 1600 m hoog ligt, nog met moeite als een zilveren stipje te zien. Verder toppen, gletschers en diepe dalen met glinsterende rivieren.
Opnieuw zakken boven het dal en een wilde landingsexercitie, met oren tot een meter boven de grond, sturend zonder remmen, door het lichaam in de gordel extreem te hellen, die de toevallig naar mij kijkende parapenteschoolmeester van les-deux-alpes wel aardig vond, behoudens mijn te vroeg opsteken in de wind bij de landing. Haha! Voor wie zich mijn confrontatie met Herr Hier-Haben-Wir-Jemand-Die-Ich-Noch-Nicht-Kenne (zie: groeten uit Beieren)... nu moet ik het dus toch doen zoals die vond dat ik het fout dee! En ik had ook gelijk, zeker op hoogte: je kunt een meter boven de grond nog makkelijk 90o draaien, waarom zou je het eerder doen en je weer omhoog laten blazen? Zo zie je maar weer: eigen   hersens gebruiken. Altijd. Vanaf heden maak ik me geen zorgen meer als ik een paar meter boven de grond nog niet in de wind vlieg. Mijn prijs was deze keer een rozenbosje. Maar mijn no nonsens benadering viel bij de "moniteur" voldoende in goede aarde om mijn er mee uit te helpen, ondertussen uitleggend hoe ik dat bosje had kunnen vermijden en hoe je je parapente het veiligst uit zo'n bosje verwijdert.
En nu komt het, zegtie: ja zo is het ook niet makkelijk want je scherm is te groot, dat kan ik zien aan hoe hij reageert in de vlagen.
Te groot??? Anders gezegd: ben ik te licht voor dat scherm? En verdomd, hij heeft natuurlijk gelijk, want ik neem, omdat ik toch weer op dezelfde plek terugkom, helemaal niets meer mee, ik ben 95kg, het is warm dus de kleren die ik draag wegen niets, en mijn nieuwe gordeltje is 600 gram. Dus zo zit ik bijna 10 kg onder het minimumgewicht van 105 kg! Ik moet nu gewicht meenemen voor het vliegen! Haha! En zo hoort het. En ach, als de lucht er af en toe een beetje met mij vandoor gaat, wat zou dat, zolang hij stabiel blijft vliegen en dat doet hij absoluut. Ik wil in de harde vlagen best even een beetje een blaadje zijn.
En dat was ik vandaag. Zo dicht bij de Heer zijn taas ben ik nog nooit geweest.
En nu, zoals je ziet, sta ik weer vredig op de Pr du bonheur, de camera besloot te flitsen bij deze foto, en de vlekjes zijn insekten. Die zich verheffen wegens het douchewater en als je droog bent gaan ze weer ergens vredig zitten. Dan mogen ze zelf weten. Het is hun Pr en ik ben hier te gast.

Caesar over Kelten (Gallirs) en Germanen

Go to: Kelten zijn trouweloos;    Germanen zijn ethnisch geborneerd;    Landbouwgoden, Veeteeltgoden en empirisme;
Paarden, vrouwen en vreemde beesten;        Taal, kennis, wijsheid en struikroverij

Les Deux Alpes, 000619. Goed, nou ja, klein foutje. Gisteren zei iemand dat de lift beneden uit Venosc het vandaag zou gaan doen. De gevestigde mening was: over een week. Maar zowaar, de cabines bewogen! Dat opende de mogelijkheid tot een ochtendvlucht het dal in om daar vr de zware thermiek van deze hete dag de turbulenties bij de landingsplaats te onderzoeken. Dat bleek allemaal wel te gaan, en fluitend liep ik naar de lift, die bediend werd door mannen in blauwe overalls. Onderhoudscontrole. De man bij de knoppen bleek niet corrupt, dus dat werd een uur lopen, 800 meter omhoog, lichter bepakt dan een Griekse hopliet (ik: 10kg, een hopliet: 20 kg, en dat waren ook nog eens kleine mannetjes, ik: Meindl bergschoenen met Vibramzolen, de hopliet: slippers van koeievel -geen enkel profiel dus- opgehouden door veters van gedraaide repen koeievel vastgestriemd rond de kuiten. Onderweg onder de blote hemel in de sneeuw, en als je geluk had onder de sneeuw slapend moest je die veters los maken, kregen de Tienduizend van Xenophon in de gaten, anders snoerde het 's nachts zo hard in dat je benen 's ochtends blauw waren en je met geen mogelijkheid kon staan of lopen.
Ik ben weer boven en kapot, in nu is het wachten of het gaat onweren straks, zo niet, dan zit er nog een avondvlucht in.

Maar ik heb weer mooie Havana's, ik ben na vijf dagen dapper niet gaan bezweken en heb er een ritje Grenoble aan besteed. Daar werd ik in eerste instantie verwezen naar een sigarenspeciaalzaak waar ik trieste stemming aantrof en nog juist de laatste B-Havana's voor een prikje kon kopen: men ging vandaag dicht. Voorgoed.
De concurrent enige straten verderop trof ik in goede doen aan. Hij had zijn oude prijskaartjes al verwijderd en was kennelijk nog aan het mijmeren over wat hij op de nieuwe zou gaan schrijven. Dit vroeg om enig theater. Ik kocht n sigaar van een in Nederland niet verkocht merk voor de mondeling met enige aarzeling geformuleerde vraagprijs van negen (9) gulden. Deze stak ik op in de auto. En het was een echte! Dus die mag, althans in Nederland, ook negen gulden kosten, een paar gulden meer ook nog. Ik besloot niet het risico te lopen door hem eerst de duimschroeven aan te draaien trots zonder sigaren de winkel uit te moeten paraderen, kocht zijn voorraad van twintig geheel op, en reed, een tevreden rookpluim achter de auto achterlatend weer terug de bergen in.

Nu is het tijd om er eentje op te steken en dan haarfijn uit de doeken te doen hoe Caesar denkt over de Kelten en de Germanen, want ik weet dat jullie daarop zitten te wachten, En terecht, dat verdienen jullie van mij te horen en ik doe graag mijn plicht, en ik weet dat jullie ook zitten te trappelen om dat te weten te komen, en dat kan ik me zelf erg goed voorstellen, als ik het niet wist zou ik het ook meteen willen weten, Maar gelukkig weet ik het al, alleen jullie nog niet, maar dat geeft niets want daar gaan we nu onmiddelijk  iets aan doen! Is het niet geweldig dat jullie mij kennen? Zo lijkt het wel of alles vanzelf gaat!

Kelten zijn trouweloos

Kelten willen best met Caesar samenwerken als ze denken dat dat in hun voordeel is, maar zien er er voordeel in voor je vijand te kiezen, dan doen ze dat meteen. Ze steken dus voortdurend hun voelhorens uit om op tijd het roer om te kunnen gooien. Mede daarom zijn Kelten zijn nogal tuk op weetjes, ze klampen iedere reiziger aan en ze geloven meteen alles. Dat is erg lastig. De Keltische elite had zelf ook last  van de hang van hun volk naar veranderingen. Men had het spreken over politiek buiten de officile vergaderingen zelfs volstrekt verboden. Wie over politiek sprak kon alleen daarom al worden opgepakt in Galli. Maar Kelten luisterden gretig naar de beloften van gouden bergen van de Germanen, en dan heb je gauw een paar stammen die aan de verkeerde kant gaan vechten (waar het leven dan beduidend slechter blijkt zodat ze weer in Caesar's schoot terug willen). Caesar's lijn is het controleren van de Germaanse propaganda en deze pareren met Romeinse, en uiteindelijk deze: is een Keltische stam te bewegen, al  dan niet middels pressie in de vorm van gijzelaars (gewoonlijk kinderen van edelen) zich te binden dan mogen ze buffer blijven tegen de Germanen. Dat heet "de overgave aanvaarden" . Blijven ze toch te wispelturig dan wordt bij een militaire overwinning de "overgave niet aanvaard" en worden militair capabele volwassen mannen grotendeels aan het zwaard geregen, wat in leven blijft wordt grotendeels als slaaf verkocht, wat vaak nog best wat oplevert, en de rest vlucht, sterft van de honger, of klampt zich aan een gerelateerde stam vast.

Dat deden de Kelten en de Germanen ongeveer net zo als ze wonnen. Tegen irritante buurstammen vechten, vooral ethnisch verschillende, was net zoiets als ratten bestrijden en slaven vangen was net zoiets als vee stelen. Caesar was daarin niet bijzonder, en meer in het algemeen moet het verschil in beschaving tussen Romeinen, Kelten en Germanen niet overdreven worden. Wellicht woonde en at de Romeinse elite ietsje gesophisticeerder dan de Keltische en zeker vergeleken met de Germaanse elite (die mooie huizen negatief waardeerden als decadentie), maar onder gewone mensen was het overal hetzelfde: van de hand in de mond en elke dag maar afwachten of het zonder honger zou aflopen.

De Kelten hadden een geweldige vechtreputatie uit de twee eeuwen ervoor, waarin ze Rome nog eens in de as hadden gelegd, en, zonder overigens een centrale leiding, Europa bevolkten van Noord Turkije tot midden Engeland. Het was, net als de Romeinse, een volstrekt een gespleten landbouwsamenleving met weinig rijke rijken en veel arme armen. De Romeinse slaven en het plebs hadden niets resp. eigenlijk ook niets te vertellen, en zo was het ook bij de arme Kelten. Die moesten gewoon op het land werken en mochten blij zijn als ze zelf genoeg van de oogst mochten houden om geen honger te hebben. Dan had je de adel (die vechten om bezit, a) onderling b) tegen andere Keltische stammen en c) tegen andere rassen, en ze persen hun eigen en andermans boeren en handelaars af). En tenslotte had je de ...druiden natuurlijk! Dat was een zeer gezaghebbende priesterkaste. Ik ben er nog niet achter of daar celibaat was. De Keltische druiden, hadden met zijn allen, dus dat was op een gegeven moment van Turkije tot Engeland, een jaarvergadering. Keltische edelen met lastige onderlinge ruzies gingen daar ook heen. Druiden konden als je stout bleef dreigen met zoiets als het weigeren van de sacramenten: in hun geval mocht je dan niet meer offeren. Mensen die een offerverbod aan de broek hadden gekregen werden door iedereen gemeden als de pest, letterlijk, want die verspreidden ongeluk, ziekte en verderf. Dus de druiden hadden de wind er wel onder. Wilde je iets dan moest je duidelijk de druiden mee hebben, maar Caesar heeft het er nooit over dat hij zich daarmee bezig hield. Misschien liet hij dat aan geallieerde Keltische edelen over.

Bij de Kelten was het fenomeen "partij" tot must en kunst verheven. Overal, tot in huis toe, schrijft Caesar, moest je bij een partij horen. Partijen hoorden weer bij partijen van partijen. En dat eindigde in Frans-Gallie in twee superpartijen, n sterkere onder leiding van de Aedui, en een wat zwakkere onder de Sequani. De Sequani hadden het niet van de Aedui kunnen winnen en waren zo vals geweest de Germanen er bij te halen, want zelf zo vechten als hun overgrootouders, dat zagen ze niet meer zitten. Dat moest die Germanen maar doen. De hoge baas der Aedui had zich maar in Rome ingelikt en was daar inmiddels ereburger. Dus het Keltisch gebied was geleidelijk strijdtoneel geworden van de grootmachten Rome en Germania.

Sorry, waar was ik? Ineens kwamen er allemaal locals aan met hun parapente want met dit sterke thermiekweer schijn je tussen half zes en half zeven nog net een leuk rondje te kunnen maken. Sigaar uit, uiteraard. Achter de klip om als het rode parachuutje met die twee vraagtekens op de foto van mijn email "Groeten uit les Deux Alpes". Een prachtig maar nauw dal opent zich. Nog een hoekje om, en daar zie ik in de verte St. Christophe-en-Oisans met zijn staaldraad over de kloof en zijn beroemde mistige kerkhof! Ik ga nu in de nauwte wel erg hard die kant op en dat blijkt door wind mee te komen, want als ik draai kom ik op de weg terug bijkans niet meer vooruit. De wind gaat, terwijl ik vooruit kruip, te weinig omhoog dus ik zak ten tweede male vandaag op Venosc diep beneden mij. Dat zat nou niet in de planning. De laatste rotspunt voor ik weer in de start"baai" ben geeft nog wel een aardige lift, maar ik ga het niet halen, ik zit tweehonderd meter te laag. Dan nog maar eens terug langs die rotspunt, en nog maar eens. En de derde keer vlieg ik bijkans tegen zijn topje en kom driehonderd meter boven de startbaai (die houden we er in!) uit. Daar staat ook flink wat thermiek, dus ik blijf nog een half uurtje op gelijke hoogte heen en weer vliegen (straks met mijn Astral 2 wordt dat echt cirkelen, als een vogel, want die draait sneller en zonder veel hoogte te verliezen). Maar dan is de zon ver genoeg gezakt, keert de rust in de lucht terug en land ik, op een wat onverwachte plaats in de Alpenkruiden en dus buiten de landplaats, enkele tientallen meters naast een neukend stelletje. Zij kon er nog wel om lachen, van hem zag ik alleen de achterzijde, zij het wel volledig. Gelukkig zak ik meteen in een diepe kuil, dus ik heb ze niet meer gezien. Ach, kunnen ze vanavond nog een keer.

Germanen zijn ethnisch geborneerd

Caesar moest dus met de knots in de rechterhand en de strooppot in de linker de Gallirs voor zich winnen en Germanen, daar hielp alleen de knots bij. Zijn idee is: eenheid der Gallirs, Gallirs aan deze kant van de Rijn, Germanen over de Rijn, en dan met de Gallirs achter je de Germanen achter de Rijn houden. En het zaakje natuurlijk zelf controleren met een multicultureel leger van Gallische en Romeinse legionnairs waarin iedereen de sterke kant van zijn volk mag tonen, Gallirs: cavalerie, Romeinen: infanterie. Maar de Gallirs waren verdeeld en de zwakke partij onder de Sequani had de Germanen er al bij gehaald tegen de sterken onder de Aedui, wiens adellijke kindertjes al door de Germanen waren gekidnapt. Werk aan de winkel dus. In een jaar of acht wiedde Caesar het onkruid in de Romeinse achtertuin Galli. En waren de multiculturele Romeinse legioenen de waakhonden van de Rijn.

Kijk dat idee van een buffer, dat hadden die Germanen ook kunnen doen: de Gallirs als buffer tegen de Romeinen. Maar daarvoor waren ze niet cosmopolitisch genoeg. Een Romein of een Gallier, daar zagen ze weinig verschil in behalve in vechtstijl en militair gevaar. Gallirs onderwerpen wilden ze ook wel, want die Gallische Sequani die dachten de Germaanse Suebi bondgenoten te kunnen maken tegen hun Aedui mede-Kelten kwamen flink bedrogen uit. Eerst hadden de Germanen even voorgedaan hoe de Sequani hun vijandelijke Keltische partij de Aedui eronder moesten krijgen: vrouwen en kinderen van de Aedui ophalen en gijzelen. Daar waren de Sequani nog niet opgekomen. Blij met het idee sloten ze met hulp van de Germanen geschaakte gezinnen van Aedui-edelen op. Maar daarna kwam een kleine verrassing: De Suebi (Schwaben?) pikten het beste land van de Sequani in, de vrouwen en kinderen van de hoogste Sequani-edelen werden door de Suebi gekidnapt en nu was het zoveel ton graan per jaar of anders zouden er kinderhoofdjes opgestuurd gaan worden. En ze moesten het niet wagen de gijzelaars van de Aedui terug te sturen en een coalitie met Aedui tegen de Suebi te beginnen, want  dan zou het direkt helemaal afgelopen zijn. Kijk dat was niet slim van die Germanen. Nu waren de Gallirs immers weer verenigd tegen de Germanen, zij het in het geheim.  Zij konden Gallirs niet als een tuin zien waar je goed voor moest zorgen om de Romeinen verre te houden. Germanen dachten nog te eng ethnisch. Hun "veiligheid", schrijft Caesar spottend, was een brede strook onbebouwd en leeg bouwland, waar niemand zich durfde te vestigen, tussen hun stam en de rest. Dat beschouwden zij als effectief afschrikkend machtsvertoon. En ja, daar red je het niet mee. Niet tegen Caesar tenminste. Want leeg land, dat is gewoon een kwestie van lopen. En een Gallo-Romaanse buffer, daar moet je je doorheen vechten.

Landbouwgoden, Veeteeltgoden en empirisme

Caesar vertelt dat de Kelten precies dezelfde Goden hebben als de Romeinen, al is de relatieve affiniteit anders. Hij vertaalt de Keltische goden gewoon naar de bekende Latijnse namen: Mars (oorlog), Apollo (gezondheid), Jupiter, als de koning der Goden, enz. Wel hebben ze opvallend veel affiniteit met Mercurius (handel, en veiligheid onderweg) in Caesars ogen.
Dan denk ik: het idee van de zorgen, de angsten en de hoop behorend bij de levenswijze van de Kelten lijkt zo op dat van de Romeinen dat de goddelijke krachten die daarbij positief kunnen werken eender zijn "verklonterd" tot goden. Maar de Germanen, zegt Caesar, geloven alleen in goden die duidelijk zichtbaar iets voor hen doen: zon, maan en vuur, noemt hij. Germanen hebben een hekel aan priesters en aan offeren. Vinden ze nergens voor nodig. Jagen, vechten en afzien doe je gewoon voor de eer en om te eten natuurlijk. In religieus opzicht zijn de Germanen dus in Caesars ogen opvallend empiristisch.
Caesar kan er natuurlijk ook naast zitten, maar hij weet er meer van dan ik.
Nou vraag ik mij af, als het niet te oneerbiedig klinkt, waarom is een paar eeuwen na Caesar de hele goddelijke middenstand onder leiding van Jupiter weggeconcurreerd door n enkele christelijke Supermarkt waar alles te krijgen is? En wat heeft dat moment bepaald? Waarom niet eerder? Waarom niet later?
Als het antwoord dan is dat Jezus nu eenmaal in het jaar 0 geboren is, dan is mijn vraag: waarom is Jezus in het jaar 0 geboren? Hij had toch eerder op aarde kunnen komen? Of later?
En waarom konden in de eeuwen die volgden geleidelijk niet alleen Romeinen en Kelten, die kennelijk van een eender type polytheisme afgebracht werden, er mee uit de voeten, maar ook de Germanen, wiens geloof kennelijk, als je Caesar mag geloven, volstrekt anders was geordend?
Het volkseten bij de Romeinen en de Kelten is graan. Bij de Germanen waren het huisveeproducten, dus melk en vlees, en veel wild. Dus het leven op graan, landbouw, kon wel eens wat met Jupiter, Mars, Apollo, Mercurius enzovoort te maken hebben (die goden had je ook bij de Grieken en daar was graan ook het volksvoedsel).  Veeteelt, leven op vlees en melk zou dan Zon, Maan en Vuur als goden moeten opleveren . Dat soort eten maakt volgens Caesar, samen met hun harde training en antiautoritaire (!!) opvoeding Germanen tot beulsterke bomen van kerels.
Neuken doet een Germaan  niet voor zijn twintigste, ondanks het feit dat jongens en meisjes 's zomers en 's winters niet noemenswaardig gekleed zijn en ook in alle jaargetijden gezellig samen in hun blootje in de rivieren zwemmen. Freikrperkultur dus. En bier. Germanen dronken bier, geen wijn, want wijn bevordert, zo menen zij, de vrouwelijke eigenschappen in de mens en dat leek hen geen goed idee, schrijft Caesar, maar hij vertelt er niet bij hoe je bier maakt als je als Germaan, zoals Caesar elders schrijft, niet aan landbouw doet. Hakend naar ontbering uit gegist paardepis wellicht. Of graan gejat van de Keltische Sequani, maar het is toch wel va banc spelen als je jezelf voor je vitale behoefte zo afhankelijk maakt van het buitenland.

Het Germaanse leiderschap bestrijdt de hechting aan land door het elk jaar anders toe te wijzen. Zo wil men de mensen ingesteld houden op het snel bouwen van tijdelijke boerderijen voor een korte levensduur. Comfortabel wonen leidt maar tot slapte. En laat je mensen langer op een stuk land dan gaan ze misschien zelfs landbouw bedrijven, hetgeen als gevaar van decadentie werd beschouwd, en bovendien krijg je dan, zo werd gedacht, dat de sterksten uiteindelijk het grootste stuk land hebben: ongelijkheid, geldzucht, partijvorming. Dat vonden Germanen absoluut niet kunnen. Als ware Stalinistische protocommunisten betreed men dat kwaad door de mensen rond te blijven jagen door hun eigen land. Om het andere jaar moest je een jaar in dienst. Werd je weer bijgeschoold in de nieuwste technieken. Kwam je uit je militaire dienstjaar dan moest je eerst vragen waar je familie dit jaar zat om je bij hen te kunnen voegen. Dat van die paar rijke rijken en heel veel arme armen, zoals bij de Kelten en Romeinen, dat had je niet bij de Germanen. En sjacheren daar hadden ze ook een hekel aan. Germanen drijven geen handel, schrijft Caesar. Als ze buit hebben dan mogen de Keltische en Romeinse handelaars dat komen opkopen. Ze gaan niet zelf met hun handel de boer op. Een Germaanse stam was een eenheid met gemeenschapszin en vaste waarden en zonder usurpatie, met wantrouwen tegen privbezit en commercie. Wie weet fokten ze daarom wel beter en konden de Gallo-Romeinen ze drie eeuwen later toch niet meer tegenhouden.

Paarden, vrouwen en vreemde beesten

Cavalerie was niet het fort van de Romeinen. Kelten en Germanen hadden er meer  affiniteit mee, en de Romeinen, die de noodzaak van snelle charges in oorlogen prima inzagen, huurden er Kelten voor. Het paard was het snelste charge-middel, zoiets als nu de straaljager. Je moest het er bij hebben.
Voor een Romein was vechten op een paard ordinair. Toen Caesar zijn lijfwachten op een paard zette om en petit comit in de vlakte tussen beide legers met de gevreesde Germaanse koning Ariovistus te praten gaf dat veel aanleiding tot hilariteit, en werd de bereidheid (want ze ze kunnen het heus wel, paardrijden) als een daad van grote loyaliteit gezien. Zoiets als een ministerpresident die zijn minister van buitenlandse zaken onder enig gegrap bereid vindt even als zijn chauffeur te fungeren.
Germanen gaan trots te paard, maar bij hen is een zadel weer iets verachtelijks. Caesar is ronduit negatief over hun paarden: inferieur. Maar ze hechten er aan en kopen geen Keltische. In de strijd springen ze er vaak af om even ergens iemand  dood te maken die buiten paardenbereik ergens tussen bomen of rotsen is gevlucht. Het paard weet dat hij nergens heen mag als de ruiter even ergens heen is met zijn zwaard en blijft stokstijf staan.
Kelten hadden bij elk paard een rijder en een bijloper, waarop de rijder terugviel als hij in het nauw kwam. Goed bedacht, vind ik wel. Plande men een diepe charge dan ging de bijloper mee naar voren, niet achterop, maar meerennend met reuzenpassen, zich vasthoudend aan de manen van het paard. Schitterend idee, zo'n nauw samenwerkend trio met grote snelheid ergens op af te zien vliegen, en bij aankomst dood en verderf zaaiend, je begrijpt meteen dat hier de wortels van onze beschaving liggen. Ook het paard moet weten hoe hard hij in dat geval maximaal mag om die rennende man die hij meetrekt niet kwijt te raken. Hoeveel kilometer per uur zouden ze hebben gekund zo met zijn drien? En hoe ver? Dat moeten we herinvoeren bij de Olympische Spelen! De vijfduizend meter paardentrio. En dan net als bij de biathlon onderweg schieten over 80 meter (pijl en boog) en speerwerpen (op een doel natuurlijk, ca 150 meter). En dan natuurlijk landenteams rugby met van die paardentrios tegen elkaar, ongewapend, maar verder mag alles. Scheidsrechter volgt de wedstrijd voor de veiligheid vanuit een tank. Doden leveren een punt op. Haha! Dan worden de Olympische Spelen weer serieus! En dat badminton en zo dat schaffen we af.

Caesar spreekt ergens achteloos over de vrouwen (meervoud!) van een overleden Kelt, die bij hele orthodoxe Kelten zelfs in Caesars tijd nog mee gingen met het lijk op de brandstapel, evenals de favoriete bedienden, honden, paarden en alles waar de man aan gehecht was. Polygamie dus, maar kennelijk bij de Romeinen ook want anders had Caesar daar toch wel meer aandacht aan besteed. Volgens de Encyclopaedia Britannica waren Romeinen echter monogaam. Ik neem nog even geen beslissing wat te geloven.

De Kelten waren vroeger sterk maar door het contact met de Romeinse provincie en met buitenlandse produkten zijn ze verslapt, schrijft Caesar. Ze vinden het nu inmiddels heel gewoon oorlogen te verliezen en vergelijken zich al niet eens meer met de Germanen. Maar de Germanen hebben de Kelten nog niet uit de Bohemen gekregen. Dat is een bos zo groot dat niemand weet waar het aan de achterkant ophoudt. En je hebt er allerlei in Itali onbekende beesten, zoals een beest dat ze Alces noemen. Ze lijken op geiten, maar zijn groter, met stompe horens. Ze hebben geen beengewrichten, dus als ze omvallen komen ze niet meer overeind. Slapen doen ze door zich als een paneel tegen een boom te zetten. Ze worden gevangen door bomen op een haartje na om te hakken. Gaat zo'n gigageit er tegen aanleunen voor een tukje dan flikkert de boom om en kunnen de jagers het beest gewoon komen ophalen. Shakespeare kon wel lachen om deze passage, die schrijft over Caesar in het gelijknamige drama:

...for he loves to hear
That unicorns may be betrayed with trees"

Taal, kennis, wijsheid en struikroverij

Kelten schrijven met Griekse letters, een invloed van Marseille (Massilia, een Griekse stad, bleef Grieks tot ver voorbij de tijd van Caesar). Maar de belangrijkste kennis, met name die van de Druiden, werd niet opgeschreven, omdat schrift leidt tot verslapping van de kennis en het geheugen. Die Kelten hadden het goed begrepen.

Ariovistus, koning der Germanen, had aan het begin van de campagnes van Caesar al 120000 mensen over de Rijn en de Sequani hadden, als boven verhaald, al dik spijt van hun poging hem tegen hun mede Kelten onder leiding van de Aedui te gebruiken. Die spijt klinkt Caesar natuurlijk als muziek in de oren. Hij zendt een boodschapper naar Ariovistus: kunnen we niet eens ergens aan onze grenzen praten? Ariovistus antwoordt: als jij mij nodig hebt kom jij naar mij, als ik jouw nodig heb kom ik naar jou, en ik kom niet naar jou. En wat of Caesar te maken had in het door Ariovistus veroverde deel van Galli.
Hier begint Ariovistus zich op juridische beginselen te baseren! Zo van: ik heb het recht, want er hard voor gewerkt, hetgeen 18 eeuwen later door de Angelsaxische (dus Germaanse) filosoof Locke voor de juridische titel bij uitstek voor bezit wordt gehouden. Dan blijkt Ariovistus ook nog een Kantiaan (ook een Germaan) in ethisch opzicht ("handel zo dat de maxime van uw wil kan gelden als algemene wet"), want hij zegt er nog bij: "het is het recht van de oorlog dat veroveraars bepalen wat ze willen aangaande de veroverden; zo doen jullie Romeinen het ook. Ik vertel de Romeinen toch ook niet wat zij moeten doen in het uitoefenen van hun recht, en zo moeten de Romeinen mij ook niet gaan vertellen wat ik moet doen in het uitoefenen van mijn recht... en zo niet, dan kom je maar op, dan zul je eens de kracht merken van Germanen die in geen veertien jaar onder een dak geslapen hebben". Zie ook hier de trots op het niet hebben van een huis!! Dat heeft toch wel iets, vind ik, maar hoe ze die lui een paar   eeuwen later hebben gekerstend, daar begrijp ik niets van, dat van die ene wang en die andere daar zullen ze wel niet mee begonnen zijn....
Vr de eerste veldslag tegen de Germanen van Ariovistus heerste grote verslagenheid in de legioenen van Caesar. De goedgelovigen wispelturige (zie boven) Kelten onder de soldaten hadden zich laten aanpraten dat de Germanen onoverwinnelijk waren (of dat krachtens de geruchten met een potion magique te maken had vertelt Caesar er niet bij). De moraal was aangetast tot de top van de legioenen. Behoudens natuurlijk het elfde. Ja, ik weet niet waarom dat natuurlijk is, maar Caesar vindt dat natuurlijk. Behalve in het elfde meende eenieder dat zijn einde nu echt was genaderd. Met een krachtige toespraak voor een juist geselecteerd gezelschap wist Caesar het tij te keren.
Caesar zelf gelooft niet veel van het Kantianisme van Ariovistus, van Germanen in het algemeen. Een Germaan, schrijft Caesar, vindt dat je met een niet-Germaan alles mag doen wat je wilt. De Germaanse jeugd oefent zijn dapperheid in struikroverij en plundering, en dat vindt iedereen thuis prachtig, als het maar geen Germanen waren waar ze het bij gedaan hebben. Maar ja, dan heeft hij mij mee, want ik geloof ook niets van het Kantianisme van Kant. Die ethiek kost zoveel geld, die koopt geen mens Kant zelf ook niet als puntje bij paaltje komt. Dat hij zo zorgenvrij leefde dat puntje nooit bij paaltje is gekomen maakt hem geen betere filosoof.
Een eindje verderop brengt Caesar Ariovistus zover dat er tussen de twee heren persoonlijk wat gebabbeld wordt op de vlakte, legers voor legers achter, en als reeds verhaald met een giechelende Romeinse lijfwacht te paard. Dat gaat in het Keltisch. Want Caesar heeft een vertrouwde tolk en Ariovistus heeft het zichzelf vloeiend leren spreken. 's Nachts geen dak boven je hoofd maar wel even vloeiend Keltisch leren! Jammer, aan het eind van dat zelfde jaar stond de talenknobbel in zijn blote kont ten oosten van de Rijn bij Mlhausen met slechts enkele mede-overlevende Germanen zijn wonden te likken, en had hij niets meer aan zijn vloeiende Keltisch. Zijn vrouwen (alweer meervoud) en dochters allemaal dood, behoudens n dochter die levend meeging naar Rome voor op een kar bij de zegetocht.

Les Deux Alpes, 000620. Vandaag heb ik meer gedurfd dan ooit, ik ben uit de startbaai (1645 m) weggesprongen en heb mij tot bijna 2000 m omhoog laten blazen. Toen het uitzicht 360 graden bergtoppen was begon het mij bijkans dun door de broek te lopen (wat geen enkele reden heeft maar het is gewoon zo en daar geef ik dan maar aan toe want die grens schuift toch elke keer op) en ben ik boven het dal gegaan om te zakken. Tot iets onder de startbaai want ik wist dat ik op weg daarheen wel weer een enorme joeger omhoog zou krijgen. Terug op de grond leek ik nog niet aan mijn tax te zitten dus ik trok hem nog maar eens op. Tien meter boven de grond wist ik het al: dit was toch wel weer voldoende voor vandaag. Bij de landing Lala half over een boompje en ik in de greppel. Mijn hele imago bij de locals weer naar de Filistijnen, en ik al Lala's lijntjes weer n voor n uit de takken peuteren. Voor zo'n lullig tweede hupje. Stom. Maar dit was de mooiste vlucht ooit.

Dit zou ik toch graag eens gedemonstreerd hebben aan die Germanen. Daar had ik vast wel geroosterde bever met een glaasje melk voor gekregen.